Ca sĩ Eric Clapton trong buổi họp báo về "Eric Clapton : Life in 12 Bars" tại Liên hoan Phim Quốc tế Toronto, Canada, ngày 11/09/2017. © AP - Evan Agostini
Eric Clapton luôn được biết đến như một nghệ sỹ guitar vĩ đại nhất mọi thời đại. Tuy nhiên, cuộc sống riêng tư của ông có khá nhiều bi kịch: không biết mặt cha, nghiện ma túy, yêu vợ bạn thân, con trai duy nhất qua đời. Thú vị hơn, sự nghiệp âm nhạc của Clapton có thể được tóm lược cô đọng qua năm khúc hát, kết dính được thế giới nội tâm trong chuỗi bi kịch.
Nghệ sỹ guitar đa tài sinh năm 1945 tại ngôi làng nhỏ Surrey, Anh Quốc. Một nghịch lý khá trớ trêu là Clapton lớn lên không biết người cha của mình là ai. Thực tế, cha ông, Edward Walter Fryer, người Canada, đi lính trước khi ông chào đời và không quay trở lại Anh. Chuyện Clapton mang họ mẹ có thể xuất phát từ việc mẹ ông, bà Patricia Molly Clapton mang thai ở tuổi 15. Bà sớm bỏ lại Clapton cho ông bà ngoại nuôi dưỡng, chuyển sang Đức sinh sống với chồng mới. Sự thiếu vắng tình cảm dường như là điều kiện thuận lợi Clapton làm quen với cây guitar năm 13 tuổi. Năm 20 tuổi, ông đã có bản hit đầu tay For Your Love với tư cách thành viên nhóm nhạc Yardbirds. Âm nhạc Clapton đậm chất blues, chịu ảnh hưởng của những cây đại thụ Freddie King, B.B.King.
Có nguồn tin nói rằng khi ông nổi tiếng và thành danh, cha ruột của ông đã liên lạc trở lại. Đó có thể là nguốn cảm hứng cho ca khúc đầy thiện cảm My father’s eyes (Đôi mắt của cha tôi). Ca từ bài hát ý nghĩa, truyền tải thông điệp nhân văn của ý thức hệ. Ông hoài niệm ra người cha mình khi nhận ra đôi mắt con trai mình giống hệt mình. Ca khúc này lọt vào Top 14 Billboard và đem lại cho ông giải Grammy trình diễn Pop xuất sắc nhất.
Then the light begins to shine ; And I hear those ancient lullabies ; And as I watch this seedling grow ; Feel my heart start to overflow ; Where do I find the words to say? ; How do I teach him? ; What do we play? ; Bit by bit, I've realized ; That's when I need them ; That's when I need my father's eyes.
Khi tia sáng bắt đầu tỏa nắng ; Và tôi nghe những lời hát ru xưa cũ ; Khi tôi ngắm những hạt mầm nảy nở ; Trái tim tôi bắt đầu tràn ngập ; Tôi có thể tìm ngôn từ ở đâu để nói ra? Làm sao tôi có thể dạy dỗ con trai tôi? Tôi nhận ra rằng Đó là khi tôi cần chúng, Đó là khi tôi cần ánh mắt của cha tôi.
Hát tặng người tình - Layla
Eric Clapton được ghi danh tới 3 lần vào Rock and Roll Hall of Fame dưới tư cách nghệ sỹ solo, thành viên nhóm nhạc Yardbirds và nhóm Cream. Tạp chí âm nhạc uy tín Rolling Stone bình chọn Clapton xếp thứ hai trong số 100 nghệ sỹ guitar vĩ đại nhất mọi thời đại.
Trong số các bản hit lừng lẫy, Layla là minh chứng rõ nét nhất cho tài năng chơi guitar của Clapton. Ca khúc ra đời năm 1970 vào thời điểm Eric Clapton tham gia nhóm Derek and the Dominos. Layla có một câu chuyện hậu trường thú vị. Clapton chơi thân với George Harrison, thành viên tứ quái The Beatles. Nhưng khá nực cười, tình bạn này lại nảy sinh chuyện tình đơn phương Clapton với Patty Boyd, vợ của Harrison.
Ca khúc Layla ra đời khắc họa sự say mê điên cuồng của Clapton với Boyd. Triết lý và ý nghĩa thâm thía của Layla xuất phát từ bài thơ của văn học Iran, Câu chuyện của Layla và Majnun. Tác phẩm lay động Clapton sâu sắc từ nguyên tác văn học tới cảm xúc thực tế. Ông quyết định viết một ca khúc về chuyện tình tuyệt vọng với người phụ nữ đẹp đã kết hôn, ông sẽ phát điên nếu không lấy được nàng.
Layla, you've got me on my knees ; Layla, I'm begging, darling please ; Layla, darling won't you ease my worried mind.
Layla, anh đang quỳ lạy dưới chân em ; Layla, anh cầu xin em hơi người tình ; Layla, em yêu em có thể xoà nhoà đầu óc phiền muộn của anh được không.
Về âm nhạc, Layla cũng có cấu trúc rất đặc biệt, gồm hai bản nhạc riêng rẽ được ghép nổi hoàn chính. Phần đầu chơi guitar được ghi âm trước, gây ấn tượng nhờ giai điệu mạnh mẽ, bùng nổ rock & blues. Phần tiếp theo được ghi âm sau vài tuần, tay trống Jim Gordon chơi piano tạo được giai điệu êm dịu mượt như nhung. Không nằm ngoài mong đợi, “chiếc cưa âm nhạc” Layla cũng giúp Clapton hạ gục trái tim người đẹp Patty Boyd.
Hát tặng vợ - Wonderful Tonight (Em tuyệt vời nhất đêm nay)
Sự nghiệp âm nhạc của Clapton thành công bao nhiêu thì bi kịch đời tư ông chất cao không kém. Khi rời bỏ nhóm nhạc Derek and the Dominos, Byrds, Cream ra chơi solo ở thập niên 1970, ông nghiện nặng heroin và rượu, đồng thời rút lui khỏi các cuộc biểu diễn. Tuy nhiên, những người bạn thân đã cố gắng giúp đỡ ông ra khỏi bóng đêm nghiện ngập.
Khi tình yêu với Patty Boyd đâm chồi nảy nở, Clapton từ bỏ được heroin. Hai người kết hôn năm 1979 sau 5 năm chung sống. Trong thời gian này, nghệ sỹ sáng tác ca khúc để đời cho người vợ ông cưa đổ bằng âm nhạc, Wonderful Tonight (Em tuyệt vời nhất đêm nay) trích trong album Slow hand (1977). Tờ Billboard nhận xét đây là bản ballad mềm mại và “đáng yêu” nhất của Clapton trong sự nghiêp đậm chất rock & blues. Bài hát mô tả tâm trạng chờ đợi người vợ trang điểm lên đồ đi dự tiệc tại gia của nghệ sỹ Paul McCartney.
Hát tặng con trai - Tears in heaven (Nước mắt trên thiên đàng)
Sau chuyện tình ồn ào với Patty Boyd, Clapton có mối quan hệ sâu sắc với người bạn gái Ý, Lory de Santo. Bé trai Conor ra đời là kết quả của mối tình này. Tuy nhiên, bi kịch khác ập đến, cướp đi tài sản quý giá nhất cuộc đời ông. Đứa con trai 4 tuổi qua đời khi rơi từ tầng 53 khu căn hộ tại New York, Mỹ. Khi nghe tin con trai qua đời, Clapton sững sờ, như “đóng băng” vì người bạn gái Santo thực sự hoảng loạn. Nhìn thấy xe cứu thương, và lao lên căn hộ nơi xảy ra biến cố, Clapton nói : “Tôi cảm giác như đang bước vào cuộc sống của ai đó.” Đám tang của Conor được tổ chức hai ngày trước sinh nhật thứ 46 của nghệ sỹ. Bi kịch thảm khốc này khiến ông lún sâu vào nghiện rượu để lấp đi khoảng trống tình cảm.
Cảm xúc mãnh liệt thôi thúc Clapton sáng tác bản nhạc Tears in Heaven (Nước mắt trên thiên đàng) như khắc họa sự đau đớn tột cùng khi mất đi con trai. Ca khúc đồng sáng tác với Will Jenning, được sử dụng nhạc phim Rush. Ca từ bài hát xúc động khi mô tả sợi dây tình cảm vô hình giữa Eric Clapton và con trai Conor.
Would you know my name, if I saw you in heaven? Would it be the same, if I saw you in heaven?
Liệu con còn nhớ tên cha khi cha thấy con trên thiên đường? Liệu mọi chuyện sẽ như cũ nếu cha thấy con trên thiên đường?
Một bản nhạc mô tả sự suy sụp tinh thần lại được khán giả toàn cầu đón nhận nồng nhiệt. Ca khúc được xuất bản trong album MTV Unplugged trình diễn live năm 1992. Album cùng tên lấy đi nước mắt của Ban giám khảo Grammy khi đoạt 3 giải thưởng quan trọng nhất: Ghi âm của năm, Ca khúc của năm, Album của năm. Ca khúc cùng tên leo hạng 2 Billboard và thành công trên toàn cầu đặc biệt tại Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Tên tuổi của Clapton bừng sáng trở lại sau một thời gian dài chìm trong sự cách ly xã hội và biến cố cá nhân. Thành công nghệ thuật của ông chịu ảnh hưởng sâu sắc trạng thái cảm xúc của người sáng tác.
Hát tặng cả thế giới - Change the world (Thay đổi thế giới)
Không chỉ chuyên sáng tác, sản xuất và biểu diễn là một thế mạnh không thể phủ nhận của Eric Clapton. Ca khúc Change the world đem lại cho Eric Clapton 3 giải Grammy năm 1996 trong đó có Ca khúc của năm và Ghi âm của năm. Bài hát sáng tác bởi Tommy Sims, Gordon Kennedy, Wayne Kirkpatrick được thu âm lần đầu bởi ca sỹ đồng quê Wyona Judd. Tuy nhiên, bản phối guitar acoustic của Eric Clapton với phần bè của Babyface đem luồng sinh khí mới cho tác phẩm.
Nhà thơ Bernie Taupin, người chuyên viết lời cho Elton John cho rằng đây là ví dụ điển hình bài hát thành công mà không cần ca từ đẹp. “Nó đòi hỏi việc sản xuất công phu và giai điệu bắt tai”. Tất nhiên, “bếp trưởng” Eric Clapton là người đủ kỹ năng và ngón nghề guitar để chế biến bài hát “hạng xoàng” thành món ăn hấp dẫn. Ai có thể nghi ngờ khi ông đã thay đổi cả thế giới bằng cảm xúc chân thật và những bi kịch đời tư?
Gia Trình
(Theo Billboard, Rollingstone, Wikipedia)
