Pick me up off the floor (Hãy đỡ em dậy khỏi sàn nhà) - Album thứ bảy của nữ ca sỹ Norah Jones - chính thức ra mắt tháng 5 năm 2020. Không cần phải giới thiệu quá nhiều về Norah Jones khi album đầu tay Come away with me năm 2002 thành công vang dội, gặt hái được 5 giải Grammy quan trọng nhất.
Album mới, đánh dấu chặng đường gần 20 năm hoạt động âm nhạc không ngừng nghỉ của giọng hát nam châm sinh năm 1979. Đáng ngạc nhiên, sức sáng tạo của Norah Jones chưa hề có dấu hiệu thuyên giảm, kể cả khi chịu ảnh hưởng không nhỏ của dịch bệnh Covid-19.
Covid-19 : Lý do bất ngờ của album mới
Sự ra đời của Pick me up off the floor khá tình cờ do nữ ca sỹ hoàn toàn không có chủ đích thu âm album mới cho đến khi nhận thấy một số bài hát có thể ăn nhập với nhau. Giọng ca pop giải thích : “Một số ca khúc khá riêng tư nhưng phản ánh những vấn đề lớn của nhân loại và một số bài lại đề cập tới các vấn đề lớn của nhân loại nhưng lại khá riêng tư”.
Một tâm trạng nặng nề, giọng hát phiền muộn, ca khúc về sự chia rẽ, những khác biệt không thể dung hòa. Giải thích về điều này, Norah Jones chia sẻ : “Nếu album mới có cảm giác hơi tối tăm, nó thực sự không phải cảm giác đau thương. Trái lại, đó là cảm giác của nhân loại mong muốn được kết nối trở lại.”
Dường như bóng đen của dịch bệnh virus corona, đặc biệt giãn cách xã hội, đã tạo nên cảm hứng bất chợt cho nữ nghệ sỹ jazz tài năng này. Single đầu tiên I’m alive (Tôi vẫn sống) được trình làng như một ca khúc chủ đề album. Đây là ca khúc nhẹ nhàng, dễ nghe nhất nói về sự cô đơn trống trải, lóe tia hy vọng trong bối cảnh hỗn loạn. Norah hát chính và chơi piano, trong khi Jeff Tweedy đảm nhận vai trò chơi guitar thùng, guitar điện tử và chơi bass. Single này và cả album đánh dấu quá trình hợp tác lâu dài của Jones với Jeff Tweedy, trụ cột nhóm Wilco trong nhiều năm trở lại đây.
Trong khi nhiều nghệ sỹ trì hoãn ra mắt album trong thời điểm bất lợi, Norah Jones tỏ ra tin tưởng về vai trò của âm nhạc khi toàn thế giới chìm trong giãn cách xã hội. Âm nhạc của Norah Jones vẫn sâu lắng và dễ chịu với mục đích: thư giãn tâm hồn và kết nối mọi người. Nhìn tổng thể, album mới của Norah Jones là bức tranh khổ lớn về mặt cảm xúc : lo âu, sợ hãi, mất mát nhưng đầy hy vọng.
Just sit, and wait ; Don't move, just hesitate ; You can hope, and pray ; You can moan ; Maybe things will change ; You feel your soul ; Get hollowed out ; While the world implodes ; You just live without.
Hãy ngồi xuống và chờ đợi ; Đừng di chuyển, hãy chần chừ ; Bạn có thể hy vọng và cầu nguyện ; Bạn có thể rên rỉ ; Mọi thứ có thể sẽ thay đổi ; Bạn sẽ cảm nhận được chính tâm hồn ; Trở nên trống rộng ; Khi thế giới xung quanh sụp đổ ; Bạn thể sống không cần nó.
Quảng bá album mới qua livestream
Đại dịch Covid-19 không những thay đổi viễn cảnh nền công nghiệp âm nhạc mà còn tác động sâu sắc đến nhận thức giới nghệ sỹ, trong đó có Norah Jones. Vốn dĩ là người luôn xa rời mạng xã hội (social media) nhưng giờ đây, Norah trở nên tích cực hơn với các hoạt động livestream trên Facebook và Youtube để quảng bá cho album mới.
Các buổi biểu diễn mini-concert của Norah Jones, chủ yếu phối hợp biểu diễn qua ứng dụng họp trực tuyến Zoom, thu hút được sự chú ý đặc biệt của khán thính giả. Trên khuôn hình, nữ nghệ sỹ hiện lên với hình ảnh mộc mạc và đời thường : mái tóc xù, váy kẻ xọc, khuyên tai to bản, đội mũ xám. Norah Jones mong mỏi được hát cho khán giả như niềm vui để bộc lộ cá tính bản thân.
Nội dung livestream của Norah trên mạng xã hội chủ yếu gắn với âm nhạc thuần túy mà không phải chính trị, xã hội để bộc lộ quan điểm cá nhân. Âm nhạc của Norah Jones vẫn theo một chuẩn mực khiến khán giả say mê bấy lâu nay : tiếng piano thánh thót quyện với giọng hát nam châm. Sức hút đó không hề thuyên giảm sau gần 20 năm nếu theo dõi các livestreaming concert giới thiệu Pick me up off the floor.
Phương thức tiếp cận khán giả này khá thô sơ nhưng phù hợp với thể loại âm nhạc jazz, pop/soul gắn với tên tuổi Norah. Đơn cử như ca khúc To Live (Phải sống) là một ẩn dụ về sự bứt phá khỏi o bế, kìm kẹp với giải pháp đơn giản - đó là tình yêu. Video clip bài hát được ghi hình với giao diện ứng dụng họp trực tuyến, sau đó chỉnh sửa gam màu sắc vui nhộn. Hình thức livestream tôn nền cho sự thẳng thắn, chất tự nhiên, tự sự của nữ nghệ sỹ với chất giọng truyền cảm. Mỗi khi giai điệu piano nổi lên, khán giả dễ dàng nhận ra mỗi bài hát đều có sự tham gia của Norah sáng tác một mình hoặc đồng sáng tác với nghệ sỹ khác.
Sức sáng tạo bền bỉ xuyên suốt sự nghiệp
Thành công đến với Norah Jones khá sớm ở tuổi 23 với album đầu tay Come Away with međoạt giải Grammy Ghi âm của năm, Bài hát của năm và Nghệ sỹ mới xuất sắc nhất. Khó lòng có thể tưởng tượng mối liên hệ giữa khuôn mặt nhút nhát với một album hạng bạch kim trên toàn cầu.
Norah Jones tỏ ra lo lắng về con dao hai lưỡi mang tên “thành công”. Một mặt cô đang tỏ ra vui vẻ với điều đó nhưng mặt khác, Norah Jones lại lo ngại về sức ép thành công sẽ nuốt chửng những thành quả đã thực hiện. Vì thế, cô không ngừng làm việc, sáng tạo và đặc biệt hợp tác với các nghệ sỹ tên tuổi khác để nảy sinh những ý tưởng mới. Cô từng cộng tác với Danger Mouse trong Little Broken Hearts hay nhóm rock Foo Fighters, ca sỹ Billie Joe Armstrongs. Điều thú vị và mới mẻ đối với Jones chính quá trình cộng tác xuyên suốt từ lúc mở đầu đến khi kết thúc với những nghệ sỹ có cách thức làm việc cũng như gu âm nhạc khác biệt.
Cô mô tả thời gian biểu làm việc say mê khi hợp tác với bất cứ nghệ sỹ nào. Phải mất ít nhất ba ngày trong phòng thu, cả hai sẽ cùng trao đồi một vài ý tưởng ngắn gọn như giai điệu hay ca từ để làm điểm xuất phát. Tuy nhiên, cả hai phải tạo ra một vài giá trị mới mẻ, không cần quá tài năng xuất sắc nhưng phải là có ngẫu hứng đặc biệt. Ví dụ như ca khúc How I weep (Tôi khóc), Norah Jones khắc họa được cảm hứng sáng tác từ thơ ca. Chia sẻ vài bài thơ từ người bạn Emily Fiskio, cô quyết định chuyển thể thành nhạc và viết nhạc trên nền bài thơ đó theo cách hoàn toàn mới mẻ so với cách truyền thông tự viết nhạc và lời.
Tờ Variety nhận xét album “Pick me up off the floorlà hành trình phản ảnh bi kịch, sự ngọt ngào của cơn đau tim, dai dẳng trong từng giây phút đau đớn, nhưng trợ giúp chúng ta thoát khỏi mây mù”. Album minh họa cho thấy nỗ lực miệt mài của Norah trong việc truyền tải cảm xúc dữ dội gắn liền sự giản dị của ca từ và chất liệu nhạc jazz.
Gia Trình
(Theo Variety, The Guardian, NewYorker)
