Bưu Điện Sài Gòn. (Hình: Manan Vatsyayana/AFP via Getty Images)
“Xin quý khách cài dây an toàn và không rời chỗ ngồi cho đến khi máy bay ngừng hẳn.” Tiếng lưu ý của cô tiếp viên vang lên trong lúc chiếc Airbus của hãng Hàng Không Việt Nam nhẹ nhàng đáp xuống phi trường Tân Sân Nhất sau hơn hai giờ bay từ Hồng Kông.
Trở lại Sài Gòn, thành phố từng một thời được gọi bằng danh xưng mỹ miều “Hòn Ngọc Viễn Ðông” của vùng Ðông Nam Châu Á, sau nhiều năm xa cách (1992).
Ngày xưa ấy, trước năm 1975, không hiểu vì sao mà Sài Gòn lại được mệnh danh là “Hòn Ngọc Viễn Đông” của miền Ðông Nam Á. Có lẽ, những ngày tháng ấy Sài Gòn thật đẹp, thật thơ mộng cho những người Việt lưu vong vì một khúc rẽ của con đường lịch sử.
Có người Sài Gòn nào ngày đó mà không một lần thơ thẩn trên con đường Duy Tân, nơi có những hàng cây dài bóng mát, nơi có ngôi trường Luật khoa, nơi có biết bao nhiêu cặp tình nhân đã từng dìu nhau dạo bước trên Công Trường Chiến Sĩ Trận Vong (công trường con Rùa sau này) để thơ thẩn cùng nhau dạo bước về hướng Vương Cung Thánh Ðường, ngôi nhà thờ Ðức Bà với tường đỏ cao vút ngay gần giữa trung tâm của Sài Gòn nằm cạnh ngôi tòa nhà bưu điện cổ với kiến trúc của Pháp ngày xưa còn để lại cho Sài Gòn.
Trước cửa Vương Cung Thánh Ðường là con đường Tự Do nối dài từ nhà thờ Ðức Bà đến tận bến sông Sài Gòn, bến sông còn được bằng cái tên lịch sử: Bến Bạch Ðằng. Nơi đây có những cơn gió thổi vào chiều đêm để làm dịu đi những cơn nóng ban trưa, làm giảm đi cái ẩm ướt của Sài Gòn vào những ngày nắng Hạ.
Tuy nắng đấy, tuy nóng đấy, nhưng không vì thế mà nắng Sài Gòn không đẹp, không có cái hồn của nó. Nhà thơ Nguyên Sa của Sài Gòn năm 1960 đã đưa áo lụa Hà Ðông vào nắng Sài Gòn để nhắn nhủ đến người tình rằng “nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát… bởi vì em mặc áo lụa Hà Ðông…”
Có lẽ ít người Sài Gòn biết về áo lụa Hà Ðông của Nguyên Sa như thế nào! Nhưng cần gì phải biết về áo lụa Hà Ðông. Cứ mỗi chiều tan học, biết bao nhiêu tà áo trắng tung bay trên khắp mọi cổng trường. Nào là Trưng Vương, nào là Gia Long, nào là Lê Văn Duyệt, nào là Nguyễn Bá Tòng… và còn nhiều, nhiều nữa.
Nhà thờ Đức Bà. (Hình: Chris Jackson/Getty Images)Ðâu phải chỉ một mình Nguyên Sa yêu màu lụa trắng! Nguyên Sa nói cho mình và còn nói hộ cho tất cả đám con trai của Chu Văn An, của Võ Trường Toản, của Petrus Ký, của Nguyễn Trãi, của Hồ Ngọc Cẩn… của những cậu học trò ít nhiều đã có những lần trốn học, đứng ẩn sau những đám cây để ngẩn ngơ nhìn những áo trắng tiểu thư tan học để mà thương thầm trộm nhớ.
Sài Gòn không có Hồ Gươm, không có Hồ Tây, không có Hồ Bảy Mẫu như Hà Nội nhưng Sài Gòn có khu vườn Bách Thảo, có Cát Lái Thủ Thiêm, có Lái Thiêu Thủ Ðức vây quanh, có những vườn trái cây nặng trĩu hai mùa để che nắng cho Sài Gòn. Đây cũng là nơi hẹn hò của những cặp tình nhân vào cuối tuần, đến đây tâm tình thủ thỉ thay vì đi dạo phố làm đẹp Sài Gòn cuối tuần Thứ Bảy, Chủ Nhật.
Sài Gòn vào mùa mưa thì cũng có những điểm riêng của Sài Gòn. Trời đang nắng bỗng mưa chợt ào đến như thác lũ. Mưa chỉ rơi một lúc thật ngắn rồi tạnh, rồi lại mưa. Hình như những cơn mưa Sài Gòn cũng chẳng khác nào người vợ Sài Gòn khi giận chồng, giận thật giận nhưng chẳng được bao lâu rồi lại quên hẳn đi cơn giận, cũng như cơn mưa xối xả ầm ầm rồi lại tạnh ngay. Cái đáng yêu của Sài Gòn là như thế!
Nếu kể về các điểm đặc biệt của Sài Gòn thì phải kể đến Sài Gòn có một thứ âm thanh thật đặc biệt. Đó là tiếng rao hàng vào buổi trưa, buổi chiều, và buổi tối. Người Sài Gòn thường hay nghe tiếng rao mua ve chai, tiếng rao bánh, tiếng rao chè. Trời đang mưa cộng thêm tiếng rao hàng, một thứ âm thanh nghe thật là buồn, nhưng đấy lại là một thứ âm thanh thật khó quên cho người Sài Gòn. Những âm thanh mà có lẽ chỉ có Sài Gòn mới có và làm người Sài Gòn không quên được Sài Gòn.
Ðêm về Sài Gòn dịu mát và thật không có gì thú vị hơn là nghe tiếng gõ nhịp lóc cóc của xe bán hủ tíu mì rong hay tiếng xúc xắc của chú đấm bóp vang lên từ đầu ngõ. Một thứ âm thanh mà ngày nay hình như đã đi vào dĩ vãng.
Trước khách sạn Continental. (Hình: Manan Vatsyayana/AFP via Getty Images)Ngày nay, Sài Gòn có còn nguyên vẹn những âm thanh ngày xưa không nhỉ! Không biết bao giờ mới tan biến hết đi những tiếng rao hàng kỷ niệm. Âm thanh trong ký ức thì còn đó nhưng “Hòn Ngọc Viễn Ðông” thì đã và đang được trau chuốt dũa gọt rất nhiều. Con đường Tự Do ngày xưa (Ðồng Khởi ngày nay), hai hàng cây như đã cao hơn, những tàng cây lớn rộng hơn xưa, che mát trọn cả con đường.
Khách sạn Caravelle bây giờ là một trong những khách sạn đẹp nhất, sang trọng nhất và cũng đắt nhất. Khách sạn và nhà hàng Maxim được sửa sang lại trông rất ra vẻ Pháp, vẻ Tây. Ngồi nhấm nháp một ly bia hay uống ly cà phê, lơ đãng nhìn ra bờ sông Sài Gòn ngắm bàng dân thiên hạ qua lại và hít đầy bụi của Sài Gòn. Không hiểu sao, người ngoại quốc hay Việt kiều lại cho đây là một cái thú. Kể cũng lạ!
Nhà hàng La Pagode, Continental vẫn là những nơi chốn không phải để dành cho người dân nghèo. Tạt qua góc ngã tư Nguyễn Huệ-Lê Lợi, thương xá Tax cũ-kỹ-tối-om ngày nào cũng đã được thay da đổi thịt trông như một thiếu nữ đài các với các thời trang đắt đỏ. Dọc theo phố thị Lê Lợi, các cửa hàng sầm uất kéo dài cho đến tận khu chợ Bến Thành. Khu đất bỏ hoang của nhà bán vé Việt Nam Hàng Không ngày xưa đã biến thành công viên cũng khá mát mắt nhất là vào ban đêm lúc Sài Gòn lên đèn.
Ngoài ra, ngay sau lưng nhà thờ Ðức Bà là một khu mua sắm tương đối đẹp, có tên là Diamond Plaza và đúng như cái tên của nó “Diamond” chỉ dành cho những người giàu có, cán bộ, Việt kiều hay người ngoại quốc. Người dân nghèo không bao giờ có được mơ ước đến với Diamond. Bên trong có cả một tầng lầu dành bán đồ chơi áo quần cho trẻ em và có cả một tầng để chơi video games và bowling. Từ nay, những người giàu có của Sài Gòn không còn sợ không có chỗ tiêu tiền nữa.
Một nhãn hàng thế giới có cửa hiệu ở Sài Gòn. (Hình: Manan Vatsyayana/AFP via Getty Images)Nói về những nơi chốn đắt đỏ của Sài Gòn bây giờ thì chắc cũng phải mất ít vài trang giấy. Thôi vậy, tìm một chỗ re rẻ để mà có một nơi riêng tư tình tự chứ! Ngày xưa thì đi Lái Thiêu, Thủ Dầu Một, Thủ Ðức hay Bình Dương cuối tuần thì bây giờ người Sài Gòn có thể đi phà sang Cần Giờ hưởng thú thiên nhiên đôi chút. Chứ hít không khí ô nhiễm cũng đã sáu ngày trong một tuần rồi còn gì!
Người Sài Gòn đã tung bay đi tứ xứ trên khắp địa cầu này, nhưng người Sài Gòn vẫn luôn là Sài Gòn vì ở đâu có nhậu là có người Sài Gòn. Nhậu… nhậu… không biết nhậu thì chắc không phải người Sài Gòn mất rồi. Ngoài ra, “văn hóa nhậu” còn là nơi buôn bán trao đổi thương vụ, ký kết hợp đồng của những “doanh nghiệp nhà nước lẫn tư nhân” ngày nay.
Như là một viên ngọc của vùng viễn đông, Sài Gòn càng ngày càng có thêm các điều kiện để cho du khách năm châu bốn bể trên thế giới đến thăm. Sài Gòn sẽ đẹp hơn, chắc chắn sẽ đẹp hơn vì tự nó, Sài Gòn đã từng là viên ngọc cho nên dù thế sự thăng trầm như thế nào đi nữa thì ngọc vẫn muôn đời là ngọc.
“Sài Gòn nay” sẽ đẹp vì nó vẫn mang cốt lõi ngọc của “Sài Gòn xưa!”
Trần Nguyên Thắng
