Danh ca Pháp Alain Barrière (images / Louis Monier)
Một giọng hát quyến rũ trấm ấm, một gương mặt điển trai với ánh mắt đa tình giống như tài tử điện ảnh Mỹ Cary Grant. Danh ca Alain Barrière có lẽ ít được giới trẻ thời nay biết đến, nhưng lại khá quen thuộc với giới yêu chuộng nhạc Pháp những năm 1960 & 1970. Giọng ca ấy nay không còn nữa. Alain Barrière từ trần hôm 18/12/2019, hưởng thọ 84 tuổi.
Theo nguồn tin từ phía gia đình, Alain Barrière cũng như vợ ông đều lâm bệnh nặng trong những năm cuối đời và sau hơn 40 năm sống chung cả hai vợ chồng đã lần lượt ra đi cách nhau chưa đầy hai tuần. Danh ca người Pháp đã hoàn toàn giải nghệ vì lý do sức khỏe kể từ 8 năm qua, hầu hết các dự án đều bị bỏ lỡ từ khi ông bị tai biến mạch máu não vào năm 2011.
Tên thật là Alain Bellec, ông sinh trưởng ở vùng Morbihan (Trinité-sur-Mer, miền Bretagne) trong một gia đình khiêm tốn. Mẹ ông tuy là góa phụ neo đơn nhưng lại nuôi nấng cho cả ba đứa con ăn học thành tài. Vì Alain là con trai út cho nên gia đình lại càng hy vọng ông sẽ học hành đỗ đạt. Trong quyển hồi ký mang tựa đề ‘‘Ma Vie’’ (Đời Tôi), ông cho biết là gia đình ông thật sự không hiểu vì sao ông lại chọn nghề ca hát mặc dù đã có bằng kỹ sư trong tay.
Bỏ nghề kỹ sư để chọn sáng tác
Trước khi lấy nghệ danh Alain Barrière, ông thi đậu Trường Kỹ nghệ Quốc gia (Arts et Métiers) và theo học ở thành phố Angers cho tới khi ông được 24 tuổi. Đến khi tốt nghiệp ra trường, ông lại mắc bệnh lao buộc ông phải nghỉ dưỡng điều trị trong vòng nhiều tháng trời. Để cho qua thời gian, ông mua cây đàn ghi ta đầu tiên và bắt đầu mò mẫm sáng tác (vì ông rất ngưỡng mộ Django Reinhardt, người được mệnh danh là "Bàn tay thần" do có tài khẩy đàn dù chỉ có ba ngón tay mà thôi).
Trong suốt thời gian chữa bệnh, ông mới chợt hiểu ra rằng niềm đam mê âm nhạc đã tiềm tàng trong trái tìm của ông từ lâu, năng khiếu sáng tác bị dồn nén do ông không muốn làm phật lòng gia đình. Ông tự nhủ ông sẽ thử vào nghề sáng tác một thời gian, nếu không có kết quả thì lúc đó hành nghề kỹ sư vẫn chưa muộn. Vào năm 1961, Alain Barrière tham gia cuộc thi hát ‘‘Le Coq d'Or de la Chanson Française’’ với sáng tác đầu tay (nhạc phẩm Cathy).
Tuy không đoạt giải, nhưng tài năng của ông lại lọt vào mắt nhà sản xuất Bruno Coquatrix, giám đốc của Olympia nhà hát trứ danh nhất làng nhạc Pháp mọi thời đại. Hai năm sau, Alain Barrière thật sự nổi tiếng với nhạc phẩm Elle était si jolie (Nàng xinh quá đỗi) từng được các nam danh ca Duy Quang hay Elvis Phương ghi âm lại trong tiếng Việt.
Tuy ca khúc Elle était si jolie chỉ đứng hạng trên tổng số 16 ca khúc tham gia cuộc thi hát truyền hình châu Âu Eurovision vào năm 1963, nhưng giai điệu này lại lót đường cho Alain Barrière thành công trong một thập niên liền (1960 và 1970). Album đầu tiên được phát hành vào năm 1964 với ca khúc chủ đề Ma Vie trở thành bài hát gắn liền với tên tuổi của Alain Barrière. Ngoài giọng ca, ông còn có một ngòi bút sáng tác rất vững, soạn ra được những giai điệu cực kỳ lãng mạn, dễ chinh phục người nghe với những ca từ đơn giản trong sáng.
1964-1975 : Thập niên huy hoàng
Từ năm 1964 trở đi, giọng ca của Alain Barrière thành công trong vòng một thập niên liền. Trong giai đoạn này, ông ghi âm nhiều ca khúc cực kỳ ăn khách, từ nhạc phẩm Emporte moi (trong tiếng Việt bài được dịch thành Hãy dắt em về /1968), À regarder la mer (Hướng nhìn biển cả /1970), Rien qu’un homme ( Chỉ là kẻ si tình /1971), C'était aux premiers jours d'avril (Kỷ niệm tháng tư), Pour la dernière fois (Lần này là lần cuối), Si tu te souviens (Nếu em còn nhớ).
Thế nhưng, hai tác phẩm vượt trội gắn liền với tên tuổi của ông vẫn là bài Ma vie (Đời tôi) phát hành năm 1964 và Tu t'en vas (tiếng Việt dịch thành Người lìa xa) phát hành vào năm 1974. Trong tiếng Việt, các ca sĩ Ngọc Lan, Duy Quang, Khánh Hà, Elvis Phương đều có hát lại nhạc của ông. Nhạc phẩm Tu t'en vas (Người lìa xa) qua phần song ca của Noelle Cordier với Alain Barrière phá kỷ lục số bán và chiếm hạng đầu các quốc gia châu Âu nhờ có thêm phiên bản tiếng Anh (If you go).
Sau khi thành công tại Pháp, Alain Barrière tiếp tục chinh phục thị trường quốc tế với các đợt lưu diễn ở Nam Mỹ, Mêhicô, Nhật Bản hay Canada. Trong quyển hồi ký Ma Vie do nhà xuất bản Édition du Rocher phát hành vào năm 2006, Alain Barrière cho biết ông đã sai lầm khi nghĩ rằng ông đã tạo được cho mình đủ uy tín để có thể trụ vững được lâu. Phải chăng vì quá tự tin, ông đã lấy hai quyết định ảnh hưởng rất nhiều đến sự nghiệp của ông sau này. Khát vọng vươn ra biển lớn thúc đẩy ông thành lập hãng đĩa Albatros (Hải Âu), ông chuyển từ các giai điệu trữ tình lãng mạn sang các ca khúc nghiêm túc dấn thân hơn (chẳng hạn như bài Avion, Béton, Camion nói về nạn ô nhiễm môi trường, hay là nhạc phẩm Amoco (1978) nói về nạn thủy triều đen ở vùng Bretagne).
Thay vì ký hợp đồng ghi âm với các hãng đĩa lớn, Alain Barrière thành lập công ty riêng để tự ghi âm, tự sản xuất. Về mặt chất lượng, các tập nhạc của ông phát hành sau năm 1975 không khác gì với những album trước. Nhưng một khi đã tách ra riêng, giọng ca này không còn được các hãng đĩa lớn hỗ trợ, đĩa hát không còn có các đợt tiếp thị quảng cáo để được phổ biến rộng rãi hơn. Sự nghiệp ca hát của ông vì thế mà bắt đầu xuống dốc.
Thời kỳ tha hương và tập nhạc cuối cùng
Quyết định sai lầm thứ nhì là khi Alain Barrière chuyển qua kinh doanh trong ngành giải trí, mở một tổ hợp (Stirwen /Ngôi sao trắng) bao gồm nhà hát, khách sạn, quán ăn và hộp đêm, nhưng sau vài năm đưa vào hoạt động, công ty này lại gặp rắc rối với sở thuế, bị phạt vạ do không khai đầy đủ thu nhập. Thất vọng, Alain Barrière bắt đầu cuộc sống lưu vong, ban đầu là tại Hoa Kỳ trong vòng 3 năm (từ năm 1978 đến 1981), và sau đó là tại Canada (từ năm 1983 đến 1988).
Mãi đến năm 1997, Alain Barrière mới trở về Pháp sau hơn 15 năm sống tha hương. Đây là giai đoạn ông cho phát hành một tuyển tập và một album mới, nhưng cả hai tập nhạc này đều thất bại do giọng ca của Alain Barière bị cho là lỗi thời, ít còn được công chúng hưởng ứng. Danh ca Alain Barrière tuyên bố giải nghệ vào năm 2005. Ông thực hiện đợt biểu diễn cuối cùng tại nhà hát Stirwen vùng Bretagne rồi sau đó vòng lưu diễn các sân khấu lớn ở Paris là nhà hát Olympia và nhà hát Palais des Congrès.
Tuy nhiên, chứng tai biến mạch máu não đã làm cho sức khoẻ của ông đột ngột giảm sút, mãi đến năm 2011 ông rút lui hẳn đời sống sân khấu. Bộ toàn tập cuối cùng của Alain Barrière được phát hành vào năm ấy để lại trong trái tim người hâm mộ một thoáng ngậm ngùi thương tiếc, cuối cùng một bản tình ca cho Người đã lìa xa.
