Jenny Hollowell là nhà văn Mỹ. Bà đã xuất bản tiểu thuyết Everything Lovely, Effortless, Safe. Nhiều truyện ngắn của bà đã xuất hiện ở các diễn đàn Glimmer Train, Scheherezade, và tuyển tập New Sudden Fiction. Bà đang sống với gia đình ở Los Angeles.
Truyện ngắn “A history of everything, including you” được cho là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Mỹ (one of the best American short stories). Người dịch mượn ba chữ “Cõi người ta” trong truyện Kiều để làm nhan đề của truyện thay vì dịch sát nghĩa “A history of everything, including you” (tạm dịch: “Một lịch sử về mọi thứ [trên đời], gồm cả em [trong đó]”), sẽ rất rườm rà trong tiếng Việt.
_______
CÕI NGƯỜI TA
Thoạt tiên, có Thượng đế hay các vị thần hay chẳng có gì cả, rồi sự tổng hợp, không gian, sự mở rộng, những cơn bùng nổ, sự nổ nén lại, những hạt, vật thể, sự bốc cháy, và sự nóng chảy, sự hợp nhất. Trật tự có từ tình trạng hỗn loạn. Những ngôi sao ra đời và chiếu sáng và tắt đi. Các hành tinh lăn qua những thiên hà của chúng trên các hình bầu dục vô hình và những yếu tố kết hợp và trở thành.
Đời sống tiến hóa hoặc được tạo thành. Tế bào run rẩy và chia tách và thở hổn hển và tìm thấy mặt đất khô ráo. Chẳng mấy chốc chúng mọc chân và vây và tay và râu và miệng và tai và cánh và mắt – những con mắt mở to để nhận lấy tất cả vào: cái vũ trụ đang trườn lết, đang phát triển, đang bay lượn, đang bơi, đang bò, đang vùng chạy tán loạn. Mắt mở ra và khép lại rồi lại mở ra; thì chúng ta gọi là chớp mắt.
Trên đầu chúng ta có một ngôi sao chiếu sáng mà chúng ta gọi là Mặt Trời và chúng ta gọi mặt đất là Địa Cầu. Thế là chúng ta đặt tên cho mọi thứ, cho cả chính chúng ta. Chúng ta là đàn ông và đàn bà, và khi chúng ta cảm thấy cô đơn thì chúng ta tìm ra một phương cách để tạo thêm nhiều chúng ta nữa. Chúng ta gọi việc ấy là tình dục và hầu hết ai cũng khoái nó.
Chúng ta yêu. Chúng ta bàn luận về Thượng đế và đập những hòn đá vào nhau, tạo nên những tia nháng ra và gọi chúng là lửa. Chúng ta được ấm áp hơn và thức ăn trở nên ngon hơn.
Chúng ta cưới nhau. Chúng ta có con. Chúng khóc và bò và lớn lên. Một đứa khảo sát các nụ hoa, đôi khi ăn cánh hoa. Một đứa khác thích đuổi bắt mấy con sóc. Chúng ta chiến đấu trong những cuộc chiến tranh vì tiền bạc và danh dự và đàn bà. Chúng ta bỏ đói chính chúng ta. Chúng ta thuê gái điếm. Chúng ta lọc sạch nước. Chúng ta thỏa hiệp, được tưởng thưởng, và trở nên bí ẩn. Một kẻ trong chúng ta ngừng thở và da hắn đổi màu xanh tái, rồi đến những kẻ khác cũng vậy. Thoạt tiên chúng ta lấy lá phủ lấp họ lại và rồi chúng ta chôn họ xuống lòng đất.
Chúng ta nhớ họ. Chúng ta quên họ. Chúng ta già đi. Những cao ốc của chúng ta ngày càng cao hơn. Chúng ta thuê luật sư và thành lập những hội đồng và để lại vết tích trên giấy. Chúng ta thương lượng. Chúng ta thừa nhận. Chúng ta ngã bệnh và tìm phương cách chữa trị. Chúng ta phát minh ra son môi, vắc-xin, những môn thể dục thẩm mỹ, bảng thu năng lượng mặt trời, sự can thiệp, những quy tắc ứng xử trên bàn ăn, súng ống, các kiểu màn cửa sổ, các phương pháp trị liệu, thuốc ngừa thai, nhậu nhẹt cổ động cho đội nhà, ký hiệu về vị trí xã hội, tiền cấp dưỡng sau li dị, tinh thần thượng võ, những nhóm khảo sát, Zoloft,[1] thuốc thoa chống nắng, làm phong cảnh vườn tược, máy bay hai chỗ cho cá nhân, bánh fortune cookies,[2] phương pháp hóa trị, thức ăn nhanh tiện, và máy vi tính. Chúng ta chọc giận những nhóm dân quân và các bà mẹ của chúng ta.
Em ra đời. Em tập đi và đi học và chơi thể thao và mất trinh và theo học một trường đại học tử tế và chọn ngành tâm lý học và đi xem các chương trình nhạc rock và quan tâm về chính trị và nhậu xỉn và đổi sang học ngành marketing và mặc áo cổ lọ và đọc tiểu thuyết và tình nguyện làm việc thiện nguyện và đi xem phim và quen rồi thích blue-cheese dressing.[3] Anh biết em qua bạn bè, và ban đầu thì chẳng thích gì ở em cả. Chẳng ai thích ai, nhưng chúng ta trở nên quen thuộc với nhau. Chúng ta làm tình lần đầu ở phía sau một phòng triển lãm mỹ thuật, làm đứng và hơi xỉn. Em ôm khuôn mặt anh trong tay và bảo rằng anh rất đẹp và em cũng rất đẹp, dáng cao thanh thoát, khi ánh đèn đường rọi xuống sau lưng em. Chúng ta về phòng của em và nằm nghe White Album. Chúng ta gọi tiệm ăn mang thức ăn tới. Chúng ta đánh chửi nhau và làm lành và kiếm được job thơm và cưới nhau và mua một căn chúng cư và tập thể dục và ăn nhiều thêm mà nói ít lại. Anh bị trầm cảm. Em chẳng đoái hoài gì anh. Anh chán em ơi là chán. Em uống rượu nhiều và trở nên bất cẩn về tiền bạc. Anh ngủ với mợ xếp của mình. Chúng ta đi tham vấn hôn nhân và nuôi một con chó. Anh mua một cuốn sách bàn về các tư thế làm tình và chúng ta thử cái chiêu ít hạ cấp nhất: chiêu xe cút-kít. Em theo học lái máy bay và đặt mua tạp chí Rolling Stone. Anh học tiếng Tây-ban-nha và bắt đầu tập làm vườn. Chúng ta có vài đứa con, chúng ít nhiều đã làm chúng ta thất vọng, nhưng điều đó có thể là do lỗi của chúng ta; em thì quá nuông chiều con còn anh thì quá khó tính. Dù sao thì chúng ta cũng thương chúng lắm. Một đứa chết trước khi chúng ta chết, nó bị đâm trên xe điện ngầm. Chúng ta đau khổ vô cùng. Chúng ta dời nhà. Chúng ta nhận nuôi một con mèo. Trần gian dường như quá bấp bênh. Chúng ta tiêu xài quá khả năng tài chính của mình. Anh trở nên khắc nghiệt và hung hãn. Em hay lẫn và dễ bị mệt. Em không đoái hoài gì đến anh. Anh chán em. Chúng ta tha thứ cho nhau. Chúng ta nhớ lại. Chúng ta pha rượu cocktail. Chúng ta dịu dàng với nhau. Có lần khi đứng dưới mái hiên thì em hỏi, “Anh có thể tin được không?” Lúc đó sự kết thúc đã gần kề rồi, và hai bàn tay em run bần bật. Anh nghĩ là em đang nói về mọi chuyện, gồm cả chúng ta trong đó. Em có muốn anh nói điều đó ra để nó khỏi bị lạc mất không? Điều đó là quá sức với sự chịu đựng và suy nghĩ của anh. Anh không thể trở lại từ ban đầu. Anh nói, “Không hẳn là anh tin”, và chúng ta ngắm cảnh mặt trời đang chìm xuống. Con chó cứ sủa ngoài xa và em thấm mệt, nhưng em mỉm cười và nói, “Anh nghe không kìa? Gâu gâu, gâu gâu gâu.” Và chúng ta bật cười. Em là như thế đấy.
Giờ đây thắc mắc của em là điều mà anh thao thức và nhà của mình thì chứa đầy những manh mối. Anh đang đọc những lá thư cũ và truy cứu thêm. Anh vùi mặt vào những chiếc áo lạnh của em. Anh ngắm mãi một tấm ảnh, chụp ở bãi biển, mặt trời trong mắt chúng ta và biển ở sau lưng. Là một chiến thắng khi nhớ lại được cái giỏ đựng đồ dã ngoại bị quên mất và cái mền sọc để đi biển của em. Là một chiến thắng khi nhớ lại được con sứa đã chích em làm sao và em vừa chạy từ biển lên vừa la khóc. Là một chiến thắng khi nhớ lại mình thoa vết sưng bằng thứ bột làm mềm thịt và em nói rằng anh đã làm nó bớt đau.
Anh sẽ nói với em thế này. Sáng nay, khi đứng trên ngọn đồi, anh nhìn xuống khu đất mà mình đã chọn cho chúng mình. Anh thấy một vài khoảnh phủ xanh màu lá và cái túp lều nhỏ dễ thương của mình. Cũng con chó ngày xưa đang sủa. Một cơn bão đang đến dần. Anh đã không nghĩ về thiên đàng, nhưng anh thấy những đám mây thì tuyệt đẹp và anh ngắm chúng che mất mặt trời.
_________________________
Chú thích của người dịch:
[1]Zoloft: một loại thuốc an thần.
[2]fortune cookies: loại bánh bột nhỏ, trong có gói một mảnh giấy ghi một câu châm ngôn, hay một lời tiên tri, hay một câu ngô nghê vớ vẩn với chủ ý làm vui. Các nhà hàng Trung Hoa thường mang ra cho khách khi tính tiền.
[3]blue-cheese dressing: một loại nước xốt để trộn xà-lách.
------------
Bản dịch của Connie Hoàng & Thận Nhiên từ nguyên tác “A history of everything, including you” trong cuốn New Sudden Fiction, do Robert Shapard & James Thomas biên tập (New York: W.W Norton & Company Ltd, 2007).
