Tôi nhìn thấy cậu trao quyển vở cho anh Tài, bạn cậu, mặt cậu hân hoan, thích thú, đôi mắt nhìn xéo chỉ còn phân nửa, cử chỉ lén lút, đầy vẻ gian tà.
Cái nét gian tà và lén lút đó cậu truyền qua cả chị Sang, bà chị họ tôi. Chị ở nhà quê lên chơi. Chị trạc tuổi cậu 15 hay 16 và sắp thi trung học đệ nhất cấp như cậu. Chị trắng tươi, mặt trái soan, cầm nhọn, miệng cười như bông bụp, bông khế, đôi mắt hai mí nâu, vừa to trong vừa long lanh, tóc uốn quăn dài đến ngang lưng, thân hình chị tròn lẵn, ngực eo chỉ thua Thẩm Thúy Hằng chút xíu. Chị là người đẹp vô danh, đáng được ca ngợi, như bài học thuộc lòng “anh hùng vô danh” của lớp nhất, bởi chẳng ai mời chị làm tài tử điện ảnh, cải lương. Chị hiền thục, dịu dàng, nói năng nhỏ nhẹ. Thần tượng không ngai của tôi ngày đó. Bí quyết làm đẹp của chị? Mỗi sáng rửa mặt bằng nước dừa xiêm! Và tắm mỗi tuần một lần cũng với nước dừa xiêm. Tôi kêu lên:
– Uổng quá trời, rửa mặt thôi, được không? Ở Sài gòn dừa đâu em mua cho đủ số nước? Má sức mấy chịu cho tiền?
– Em muốn có bộ mặt như Bạch Tuyết với một thân hình như …chà và? Đi Cấp em mặc áo tắm hay pyjama xuống biển?
Chị nghiêm nghị ban bố bài thuốc gia truyền, cương quyết, khẳng định trên các con số, tôi tin liền song dai dẳng chẳng kém:
– Tại sao phải tắm nước dừa xiêm trong vòng một năm lận? Nước dừa…khô xài đỡ được không?
Vì tới mùa bán dừa khô, ông ngoại chỉ bán phần “cơm dừa” phơi khô, còn phần bên ngoài, từ vỏ dừa cho tới gáo dừa, mộng dừa, thứ nào cũng được giữ lại dùng trong nhà: củi chụm, chén múc nước, riêng nước dừa bị bỏ chảy tràn mặt đất. Nếu tôi chịu khó xách gáo ra hứng, may ra đủ tắm mấy ngày liền trong mùa bẻ dừa khô. Mấy ngày thôi, cũng đủ lột mớ da cũ.
– Không được đâu cưng à? Làm như vậy da em sẽ chỗ trắng chỗ đen như con cắc kè bông!
Tôi đã thấy cắc kè bông ra sao rồi, cho nên… thôi, thà đen thui mà đen cho đều. Tuy vậy, trong nhiều năm tôi vẫn mơ tưởng được tắm nước dừa xiêm, và hy vọng rằng dù chỉ một lần cũng đủ trắng da dài tóc. Về quê ngoại, không gặp chị ở trong vườn, nên quên mất điều ước, thấy dừa, tôi chỉ nghĩ đến chuyện ăn cơm dừa và uống nước dừa.
Dường như một đôi lần, tôi cũng toan tính “cãi mệnh trời”.
Thấy tôi cầm gáo lăm le, ngoại nói:
– Nước dừa khô lạt nhách hè con ơi!
Các cậu, dì, ông dượng, ông chú, ông anh cười tràn rồi sung sướng hè nhau kêu ngoại dẫn tôi ngày mơi, ngày mốt, ngày kia hay ngày kìa, ghé qua vườn họ để nếm nước dừa xiêm vườn nhà họ. Ai cũng (khoe) có vài cây dừa thượng hạng nước ngọt, cơm dừa dày mà mềm nạo, ngon không chỗ chê. Con nhỏ mê nước dừa dữ a! Tại vì ở Sè Gòn uống toàn nước phông tên, tội nghiệp! Bao nhiêu chăm sóc dịu mềm khiến gáo (chờ nước dừa khô) lóng cóng trong tay tôi.
– Thôi, cứ uống thử đi cưng, cho biết!
Thì tôi chỉ chờ có bấy nhiêu! Nhưng nước dừa khô hơn nước mưa một chút tẻo, thua xa nước dừa xiêm, đôi lúc còn đậm mùi xà bông, như cái mộng dừa trắng xốp tuy ngon ngọt hơn. Sau một hai lần lén xách gáo nước dừa đem ra chỗ vắng vốc rửa mặt, nước dừa xiêm hay khô, da mặt tôi dính dáp, rít nhựa khó chịu, ngứa ngáy. Chợt nhớ đến lời chú thích nghiêm trang của chị: Ấy là chưa kể rủi em “gặp dừa bị trăng ăn, da có thể bị cùi lỡ hay mụn nhọt”. Hãi hùng quá, tôi liệng gáo, chạy nhào ra sàn nước, kì cọ chà xát tẩy rửa. Làm cạn gần hết nửa lu nước mưa của ngoại mà vẫn còn cái cảm giác rờn rợn trên mặt, nghe như lũ mụn rủ nhau nẫy chồi trên mặt.
Phải chi hồi xưa má tôi biết được bí quyết này, thay vì xát xà bông cô Ba, má chỉ cần nắm cẳng tôi mà nhúng vài lần vào (thau) nước (dừa) như má ông thần Achille, chỉ đen một chút ở nhượng chân, ăn nhằm chi đâu, mà mai kia tôi sẽ đẹp như chị!
Rồi từ từ lớn khôn hơn một chút, nhìn chị nói chuyện nhỏ nhẹ (thỏ thẻ), khoan thai (nhẹ nhàng) ủi quần áo hay gội đầu, chậm rãi (uyển chuyển) bước xuống thang lầu, yểu điệu chải tóc (óng ả)…tôi có linh cảm rằng ngoài nước dừa xiêm, chị hẳn còn những món bí quyết gia truyền khác, tôi tự nhủ ráng lớn bằng chị bây giờ, theo mè nheo năn nỉ, biết đâu chị sẽ tiết lộ thêm…
oOo
Chị không hẳn là con gái nhà quê vì dì Năm Ngó, má chị đã dọn nhà ra thị xã Bến Tre ngay sau khi dượng Năm chết, dì thở dài xác định thời điểm: “hồi kháng chiến chín năm”. Chị đi học trường nữ trung học thị xã, mặc áo dài trắng đồng phục cũng như mọi nữ sinh trường trung học công lập ở Sài Gòn. Được nghỉ lễ, nghỉ hè, thỉnh thoảng chị đi xe đò lên nhà tôi ở vài bữa, đi mua sắm, dạo phố, xem xi nê, không ai cho rằng chị là con gái nhà quê.
Những hôm đó, bạn bè trong xóm của cậu tôi ghé chơi thường và lâu hơn. Chị nói cười duyên dáng, rực rỡ, lúc kín đáo thẹn thùng cũng như lúc hoạt bát.
Nhà tôi thành chật chội, ồn ào rần rần con nít (bọn tôi với bạn bè), choai choai (cậu tôi và đồng đảng). Nhất là buổi chiều, tiếng xe gắn máy “gơ ben”,”xách”, “mô bi lết” nổ vang xóm, khói mịt mù đường hẻm, con nít hàng xóm bu đen ngắm nghía, ngưỡng mộ những anh hùng thời đại mới, tóc chải ổ gà, bi dăng tin bóng lộn: ai không giống James Dean cũng hao hao Elvis Presley hoặc Johnny Halliday.
Từ lúc xe nổ máy đến khi xe chạy tôi tính ra đến hàng thế kỷ, vì các người đẹp bận chải gở trang điểm, hò ới rủ rê nhau, có khi chị hoặc cậu sai tôi chạy vào xóm trong kêu réo người trể hẹn. Vì lắm lúc cậu tôi hứng chí, sẵn khán giả, người đẹp, sẵn không khí (thời chưa chiến**), cậu ôm đàn ghi ta leo lên giường. Cửa cái cửa sổ không đóng đã đành, cậu còn kêu tôi mở luôn cửa cổng. Từ ngoài người ta có thể nhìn suốt vào nhà: chuồng chim, hồ cá, bàn ghế, giường tủ, đi quăng, và chỗ làm việc ban ngày của gia đình: đó là một khoảng sân gạch rộng chất đầy gỗ ván và những dụng cụ nghề mộc như cưa, búa, bàn bào, thước sắt, thùng đinh, thùng dầu, các lon cọ, sơn, vẹc ni…Trong cùng là sàn nước, nghĩa là nhà bếp, nhà tắm với những thứ lu chứa nước sông (sông cầu Bông, dĩ nhiên vẫn của thời chưa chiến – chưa chiến của lũ nhỏ chúng tôi -, sạch trơn, chiều chiều ai cũng có thể ra bờ sông hứng gió rồi nhào xuống tắm lội), nước “máy” (của sông Đồng Nai, trong khe, nhưng má tôi chê có mùi…hóa học) và hồ nước mưa. Nhiều thứ nước vì má tôi phân biệt loại để rửa chân, để ngâm cây, loại tắm giặt, loại nấu nướng, loại uống, mà thứ nào tôi cũng thấy…lăng quăng tung tăng đùa giỡn!
Cậu muốn thiên hạ chiêm ngưỡng chim, cá và những triễn vọng văn nghệ vô danh chứ không phải để quảng cáo mớ lu hay đồ nghề gia đình.
Buổi chiều cơm nước xong ba má tôi lên nhà trên tiếp tục làm việc: tiếp khách tới đặt hàng, lãnh hàng, vẽ kiểu bàn ghế, tủ, v.v… Tầng dưới trở thành chốn hội họp của giai nhân, tài tử và quỷ sứ.
Hậu trường (phông?) xong xuôi chỉ còn chờ tài tử biểu diễn. Cậu tôi hớn hở cắm dây điện vô cây đàn tối tân (nhà có sẵn cây ghi ta và và cây măng đô lin của thời ba tôi kháng chiến chốn bưng biền, nhưng cậu chê đồ “cổ”, cậu sắm cây ghi ta điện thời thượng, dẹp lép, màu mè, thiếu điện thì tiếng kêu điếc đặc, lúng búng lùng bùng như bị ai bóp cổ!), cắm dây vào ổ điện thì cậu giống như Elvis.
Xong đâu đó, cậu đứng trên giường-sân-khấu, đầu đội nóc mùng, hai con mắt hớn hở, cậu hắng giọng, búng vài tiếng tưng tưng phừng phừng. Con nít tràn luôn vào nhà, ngồi xuống ghế, xuống đất, trèo lên đi quăng, lên giường, đeo tay vịn cầu thang, chen nhau ngồi trên các nấc thang. Im lặng, thì thào, huých cùi chỏ, kéo tóc, kéo tai nhau rồi há hốc mồm chờ đợi.
Cậu và bạn bè thay phiên nhau lên “sân khấu”, trình bày đủ loại ca nhạc cổ kim Ta Tàu Tây, Nhựt. Xong lắc tuýt ờ ghen, I’ m sorry…so sorry; y như chương trình đại nhạc hội hay tuyển lựa ca sĩ. Qua “đường về thôn xưa ta hát khúc hoan ca” tới …cha…cha đến đây con thật là mừng vui….uạ, mẹ, sao mẹ khóc….Ý Nhi ơi ra vườn bắt bướm đi con” hay “ …kìa một nàng Trung Hoa, răng trắng tinh như là ngà…”
Có anh tốt giọng như Anh Ngọc, Duy Khánh, Hữu Phước, có anh đỏ mặt tía tai, gân cổ nổi lên bằng sợi dây lòi tói mà âm thanh ra một cách khó nhọc, có anh ồ ồ ông ổng ào ào leo tràn ra ngoài khuôn nhạc, rượt nốt nhạc chạy trối chết. Ai cũng hát với tấm lòng thành và trái tim nóng hổi. Nhưng con nít, chẳng cần phải đắn đo tình lý, cứ thẳng cánh phê bình như lúc xem tuyển lựa ca sĩ trên đài phát thanh mỗi chúa nhật, hay xem phim cao bồi rượt giết dân da đỏ, chúng tôi vỗ tay rần rần, reo hò tở mở, dậm chân huýt gió, yêu cầu, la lối… xuống! xuống! Bis! bis!…
Chỉ khi những mầm non (đầy nhiệt tình) văn nghệ dẹp đàn, kéo nhau leo lên ngựa sắt ra phố mua sắm giải trí, con nít mới tan hàng…
oOo
Ấy vậy mà mấy hôm nay mọi chương trình bình thường yên ắng một cách khả nghi, “thiên hạ” tụ họp kín đáo, đông đảo nhưng không ồn ào, không mời gọi khán thính giả. Chị Sang dường như không còn thích thú khuyên lơn, thuyết phục hay đe dọa khi tôi theo lẳng nhẳng cò kè về số ngày và lượng nước dừa phải có. Cậu tôi cũng điềm đạm dễ ghét. Dĩ nhiên, nghề của cậu là luôn giữ bí mật cho tới phút chót để đánh lạc hướng bọn con nít chúng tôi, chẳng đứa nào kịp vòi vĩnh, kịp năn nỉ khóc lóc. Cho nên tôi quyết tâm lẩn quẩn loanh quanh bên cậu, mưu toan phá tan mọi kế hoạch từ trong trứng nước, tuy biết chắc mười mươi rằng cậu sẽ thắng, như mọi lần.
Chị Sang cười chúm chím, anh Tài gãi gãi mái tóc chơm bơm, anh Ngộ ráng kềm giọng vịt đực để chỉ cười khục khục trong cổ họng… Ô, tất cả mọi người đều có một cái gì chung khiến họ âm thầm thú vị, khoái chí .
Con Mậu, em anh Tài bàn với tôi, phải báo động cho con Huệ cùng để ý và theo dõi. Bộ ba chưa biết phải bắt đầu ra sao thì một buổi tối, Mậu kêu tôi ra ngoài nói nhỏ: mọi bí mật nằm trong quyển vở. Tao thấy anh hai tao trốn trong cầu tiêu để đọc …
Anh nó vừa đem trả quyển vở cho cậu tôi. Tối đó, như thường lệ bọn con nít chúng tôi bị lùa lên lầu ngủ sớm. Chờ yên một lúc, tôi lén bò xuống nhà. Tôi thấy chị Sang đang ngồi hí hoáy viết. Vờ đi tìm nước uống tôi quẹo cua, xà đến lé mắt nhìn, chưa kịp thấy gì cậu tôi đã chạy a lại chen giữa tôi và chị. Chị bật cười lớn vừa đóng ập hai quyển vở, một quyển màu xanh cũ sờn có hình ông đạp xich lô máy, quyển kia màu đỏ, mới toanh.
Rõ ràng chị đang chép cái gì từ quyển xanh sang quyển đỏ. Không thể là tập thơ ca, không thể là nhật ký. Mấy món này tôi đã xem qua rồi. Tập thơ ca cậu chép những bài thơ, bài ca thịnh hành, có dán hình ca sĩ, chính tay cậu minh họa núi non hoa lá. Sau này bỏ học chữ để học đàn và đi làm ra tiền rủng rỉnh, cậu mới mua những bản nhạc kẻ khuôn, ghi nốt, lời, tên tác giả với tranh bià của họa sĩ Duy Liêm. Còn tập nhật kí đời cậu, bìa đen cứng, chữ mạ vàng, cậu siêng năng và đều đặn ghi chép. Khi viết, bàn tay trái khum khum che mắt thế gian. Sợ người ta cóp ý hay biết được ..tim đen của mình. Cái món này đố đứa nào xin được cậu cho dòm một cái! Nhưng một lần, đang nhăn nhó cắn bút tìm chữ hay hồi tưởng dĩ vãng, bị Tào Tháo chợt rượt, cậu chỉ kịp ném bút, chạy ào vào cầu tiêu, tôi lợi dụng tình thế, nhào lại ghé mắt xem trộm “lịch sử đời ta” đang nằm mở ra, phơi lòng chi chít những tâm sự.
Chữ cậu nhỏ, góc cạnh mà đều đặn, rắn rỏi mà hiền lành đủ nét, ngay ngắn.
“Hôm nay lãnh lương (con số và dấu đồng đô la). Ra Hàm Nghi mua đồ ăn cho cá, hết: …(con số). Đi coi Samson et Dalila, Victor Mature hùng dũng ác luôn, về ghé thạch chè Hiển Khánh ăn hai ly đậu xanh lỏng, ngon, hết thảy: …(con số). Ngon nhưng mắc quá. Trong phần quảng cáo phim kỳ tới, le repos du guerrier có Brigitte Bardot, mình phải rủ Tài đi coi. B.B và Marilyn Monroe là hai người con gái đẹp nhất thế giới.”
Kết luận cho hai mươi bốn giờ trong đời cậu: “Tuy là ngày lãnh lương, nhưng xài như vậy hơi nhiều đó nghen: phải bớt bớt xi nê, đại nhạc hội, lo để dành tiền mai mốt mua đồng hồ Longines chánh hiệu và bằng vàng.” Hàng cuối viết bằng chữ in và có gạch đít với ba dấu chấm than. Cứ hai ba trang câu thần chú đó lại xuất hiện một lần. Mục tiêu đời cậu.
Vậy quyển vở kia là gì? của ai? hay ho đến nỗi các cậụ phải sao chép và chuyền cho nhau? Truyện chắc thần kì, ghê rợn, giết chóc dữ dội nên con nít chúng tôi không được xem?
Chị Sang say sưa chép trong lén lút và …ngoài ánh mắt tức tối của tôi: tổng cộng chắc hơn ba bốn bản, bởi chị trở về quê với một xấp giấy vở “xích lô máy” nhét kỹ trong các túi xách, bao gói lủ khủ. Cậu tôi vẫn còn cái thái độ rất “mờ ám”. Tôi nói với Huệ và Mậu, chỉ còn một cách…
Huệ giao hẹn: đưa tao coi trước nhe. Mậu cũng đòi xem trước. Huệ mê đọc truyện như tôi, học trước tôi một lớp, đậu vào đệ thất trường Trưng Vương năm ngoái, cách đây vài tháng khoe với tôi rằng “tao mới có đường kinh”. Hỏi tới tấp nó chỉ tủm tỉm hé lộ từng mảng bí mật, khiến tôi kinh hoàng chờ đợi vì nó hăm “Thế nào rồi mày cũng bị à!”. “Ừa, chảy máu nhiều lắm” “…nhiều là bao nhiêu?.. “chảy ồng ộc”. “Trời! Mấy tháng lận? Xùi! Ba ngày, một tuần thôi.” “Mà chảy chỗ nào?” “Sao mày ngu quá vậy, mà thôi, nói trước làm chi.., mai mốt bị rồi biết!”. Huệ là đứa chuyên môn khiến tôi thấy cuộc đời đầy bất trắc. Thí dụ, khi tôi hỏi học lớp đệ thất khó không? Nó trợn mắt:
– Khó lắm, vì sẽ phải học đủ các môn, ngoài các môn bình thường như sử kí, địa lí vv…thêm các môn lạ như sinh ngữ, đại số, trần thuyết, nữ công, gia chánh…mày sẽ phải học với nhiều giáo sư khác nhau, nhiều bà dữ như chằng tinh… Chưa kể một điều: liệu mày có đậu nổi kỳ thi tuyển vào đệ thất không? Thi xong thì biết!
Tương lai nào cũng xa vời vợi, đầy khó khăn, hiểm trở. Tương lai đệ thất và tương lai da trắng như cơm dừa. Dù Mậu hứa: “đưa tao trước, tao mách chuyện đường kinh cho mà biết. Má tao kể hết trơn. Thiệt mà! Huệ dỗ dành: “tao chỉ chỗ luyện thi đệ thất, bảo đảm đâu ngay, rớt trả tiền lại!”
Sống trong hiện tại, là ra tay lấy tài liệu mật hấp dẫn và dễ dàng, vừa tầm tay..như theo dõi “kẻ gian” (ba đứa tôi vừa đọc xong “Vết tay trên trần” của Phạm Cao Củng, và điệp viên Văn Bình đang gây sóng gió trên các nhật báo, chúng tôi đứa nào cũng muốn làm Z.28 )
Tài liệu mật? Dễ ợt! Tuy tủ cậu tôi có ống khoá nhưng cậu là vua hay quên khóa, cái gì cậu cũng cất trong tủ nên cứ phải mở ra, đóng vào liền liền, ngày nào cũng trăm lần đóng mở và cỡ chục lần quên cả chìa trong ống khoá. Thành ra cũng như chuyện chim chóc, cá rùa, cậu cấm cản mà lũ tôi đứa nào cũng lắm phen được vuốt ve bồng ẵm những con thú yêu quý của cậu, đứa nào cũng có lần được cậu cho phép đứng trước tủ cậu “coi thôi à nghen, cấm rờ “…
Tủ cậu ngăn nắp và đầy của hay vật lạ, nào là tập tem sưu tầm, tập nhạc, giấy dò-gram xi nê, đại nhạc hội cả chồng, viết máy pa-ke còn nằm trong hộp, giàn ná bắn chim có khắc đẽo tên họ, hoa lá, vợt ping pong có chữ kí của (các) tay vợt số một thủ đô, những tập hình tài tử điện ảnh, cải lương.. v..v..
oOo
Tôi thó được quyển vở xanh nằn tận dưới mấy lớp quần áo, hí hửng chạy nhào vào buồng tắm. A ha, phen này thì bí mật bị bật mí, bộ ba tụi tôi cũng sẽ chúi vào nhau mà cười, sẽ nhìn nhau nheo mắt…sẽ…sẽ…
Hẳn là truyện phiêu lưu mạo hiểm hay trinh thám gì đây, truyện ngắn tủn chỉ độ mươi trang là cùng. Tựa viết nắn nót bằng ngòi viết lá tre “Bảy đêm khoái lạc”. Không nghìn lẻ một đêm, ngắn là phải, nghe cứ như hai mươi ngàn dặm dưới đáy bể hay tám mươi ngày vòng quanh thế giới. Chẳng có tên tác giả, hay là chuyện dịch?
Nhưng trời hỡi, càng đọc tôi càng thấy…kì cục, truyện chỉ có hai nhân vật là “em với chàng”. Hình như là tuần trăng mật sau ngày cưới. Hình như là lời khai của cô dâu. Suốt mấy trang ngắn ngủi, một tuần trăng rùng rợn “em” đớn đau khóc lóc, “em” sung sướng khoái lạc. Đêm thứ nhất rồi đêm thứ hai, thứ ba, đôi nhân vật không ngừng nghỉ quấn lấy nhau, kẻ trên người dưới, có những miêu tả như những màn “võ” kì dị, những thế “đánh” quái gở. Không một câu đối thoại, không một tình tiết gay cấn hồi hộp. Tuần trăng mật là thế a? Các chuyện tình trắc trở hồi đầu, qua những sóng gió hiểu lầm, mẹ cha cản trở, thường kết thúc bằng cái đám cưới và tuần trăng mật. Và tuần trăng mật có nghĩa như vậy a. Chẳng trăng chẳng mật rặc những chữ nôm na tục tằn thô lỗ chỉ nghe từ các bà bán cá bán thịt ở ngoài chợ Đa Kao hay từ những bà hung dữ nhất xóm khi họ chửi nhau. Tôi đọc một loáng là xong.
…Vừa gớm ghiếc vừa thất vọng tôi chạy vù qua nhà Mậu:
– Chuyện dở ẹc! Và tục lắm, chắc là dành riêng cho tụi con trai ngu đần. Coi rồi đem qua cho Huệ xem, dặn nó mai trả tao.
Nhưng tôi về chưa được nửa giờ thì bác Sáu, má Mậu, một tay lôi nó xềnh xệch vào nhà tôi, mặt bà trắng bệt, bà thở hổn hển, tay còn lại bà xỉa xói tôi. Nhỏ Mậu không dám nhìn ai, gục đầu khóc hụ hụ. Tôi chắc cũng xanh mặt vì nhận ra ngay quyển vở chán phèo trong bàn tay đang vung vẩy xỉa xói kia:
– Trời ơi mới bây lớn mà đã bày đặt dụ dỗ con gái tui vào đường dâm đãng!
Tôi hoang mang và cực kì sợ hãi, người cứng đớ ra. Làm sao Z.29 để rơi tài liệu mật vào tay KGB? Thôi rồi, đúng rồi, phải chi tôi đưa cho Z.30 Huệ xem trước! Đúng là chuyện bậy bạ không dành cho con nít, phen này là đòn nặng. Ba tôi từ từ đứng lên, buông viết, bỏ cọ, bước lại gần má Mậu:
– Chị đưa tui coi.
Bà dùng dằng không định đưa như sợ mất tang vật, nhưng rồi cũng đành buông tay, quay sang léo nhéo với má tôi. Lùng bùng hai lỗ tai vì không muốn nghe, nhưng tiếng còn tiếng mất cũng chui được vào đầu tôi:
– Con nít thời nguyên tử mà…hỉ mũi chưa sạch…đã đọc chuyện tồi bại, tục tĩu…sơ hở là hư cả lũ…thiệt hết sức nói…hết sức nói…hết sức…
Bà than thở vậy chứ vẫn dư nội lực để vừa nói với má tôi, vừa liếc chừng nét mặt của ba tôi lại vừa dằn cánh tay nhỏ của Mậu. Mỗi hết sức nói như vậy, là mỗi lần cái đầu nó va vào hông má nó, vặn nút lớn tiếng thút thít. Hồi lâu, tôi hơi hoàn hồn, vừa giận lại vừa “khinh” Mậu hèn nhát, chẳng anh hùng tí ti, nếu là tôi ấy à, có mà tra tấn và đổ nước mắm vào mũi, may ra… Không, chưa chắc, sẽ không bao giờ tôi khai…Mậu quên rằng ba đứa đã từng trốn mẹ cha lội sông bắt cá -không tên nào biết bơi-, đã từng bênh nhau hết mình khi phải gây gổ với tụi con gái xóm dưới – Từng sống chết có nhau mà bây giờ…ôi, con nhỏ dở tệ…Z.00 còn giỏi hơn nó!
Ba tôi lật lật cuốn tập, hỏi Mậu:
– Của nó đưa cháu mượn à?
Mậu mếu máo:
– Dạ.. híc híc…mà hổng phải của nó! Híc híc.. Của cậu Tâm…
Thế là lòi thêm tội ăn cắp, cái con Mậu này, bộ nói rứa thì mọi lỗi lầm sẽ chạy qua cậu tao? nghỉ chơi mày ra!
Thế rồi, thoắt một cái, ba tôi xé tan cuốn tập, trước cái mồm há hốc và ánh mắt dường như tiếc rẻ của bác Sáu.
Ba tôi nói:
– Thứ nhảm nhí đó xé bỏ cho rồi, chị Sáu! Cháu nó dại, chị đừng chấp, để tui rầy…
Má tôi hét tôi: “đi lấy cây thước bảng rồi nằm xuống chuẩn bị ăn đòn”, bà quay qua má con Mậu vừa an ủi (?) vừa hứa hẹn sẽ trừng trị đích đáng kẻ có tội…
oOo
Ô, nằm dài trên đi quăng, chờ câu hỏi dạo đầu “tội này tính mấy roi?” (và nhẩm trong bụng câu trả lời phổ quát của toàn dân “dạ một roi!”)…mà lâu quá không thấy tới, tôi mừng hết lớn, kiểu này chắc có khách tới đặt hàng. Tôi nhỏm dậy ba chân bốn cẳng leo lên lầu, chui vào giường. Chờ đến mai mọi sự sẽ giảm cường độ, mười roi sẽ hạ xuống còn năm, má tôi sẽ không đủ thì giờ để nhắc nhở:
– Đây là lần thứ…mấy? Đã dặn không được làm gì để hàng xóm qua mắng vốn, tụi bây là con bất hiếu…v.v..và v.v..
Ngày đó, mỗi lần nghe câu này, tôi rất bất mãn, không hiểu tại sao ba má mình lại “sợ” hàng xóm như vậy. Hôm sau, bản án được giảm khinh đến không ngờ, tôi chỉ bị rầy về tội cả gan lục tủ cậu, không phải ăn cây thước bảng nào hết. Đến tối, ba tôi chỉ nhẹ nhàng hỏi học bài, làm bài chưa, con rửa tay chân, đánh răng đi ngủ!
Cậu tôi cũng hiền hòa thông cảm “dại quá, tao đã nói sách cấm con nít” rồi như thấy chưa đủ cậu hứa thứ bảy sẽ cho tôi theo cậu ra dạo chợ thú Hàm Nghi.
Hình như tôi vừa đặt (giùm? cho ai?) viên đá đầu tiên, hình như tôi vừa bước (giùm? cho ai? tôi?) cái bước đầu tiên, dễ dàng (??) vô tình và vô tội cho tôi, nhưng quá sức khó khăn cho người lớn. Và những bước kế tiếp thì sao?
Trong xóm, má con Mậu thù dai, mỗi lần thấy tôi đi ngang nhà, bà hầm hầm ra đứng ngay ngưỡng cửa, đôi tay chống nạnh, hai con mắt trắng dã gườm gườm nhìn tôi, bà sừng sộ như con gà mái xoè cánh bảo vệ con, khiến tôi chưa kịp làm diều hâu phải đành cúi đầu rảo bước. Đã hết đâu, bà qua méc sao đó khiến má Huệ cấm Huệ giao du với tôi suốt một thời gian dài. Thời gian đó, tôi bơ vơ đau khổ vì thiếu bạn chơi và thiếu nước dừa để tắm.
Vài hôm sau nữa, má tôi kêu tôi đến trước tủ sách gia đình, chỉ vào ngăn chứa sách học, chậm rãi bảo rằng tôi nên xem, nên “đọc loại sách này để hiểu biết thêm, chỉ coi tiểu thuyết hay truyện Tàu, không đủ” . Đấy là phần sách tôi ngán nhất, cậu tôi bảo “sách người lớn”, ba tôi nói “sách học làm người”, tụi nhỏ chúng tôi thì nhìn nhau: “sách khó tiêu”, đám sách này còn phẳng phiu đẹp đẽ vì chẳng đứa nào rớ tới. Thỉnh thoảng tôi lôi ra lật lật phất phơ “Thanh niên và thực nghiệp” “Bắp thịt trước đã” “Nghệ thuật nói chuyện trước công chúng”, “English for you”. Quyển má tôi soạn ra đặt sát bên ngoài để lưu ý tôi là “Ái tình bửu giám”. Đọc được năm phút, tôi đã ngáp dài, hóa ra cuốn này cũng như quyển vở xích lô báo hại kia, tuy chữ dùng bác học (?), thanh tao, mà cớ chi càng đọc tôi càng tối tăm mặt mũi. Bỏ qua luôn cũng không nghe má tôi nói gì.
Viên đá kế có cần thiết? Bước thứ nhất cũng là bước cuối cùng?
oOo
Những ngày tháng nối tiếp che lấp lên nhau, mưa nắng, bão lụt, pháo kích, bom mìn, thoắt một cái những gì đã qua dường như chưa bao giờ có mặt, không một trí nhớ cho ngày hôm qua, cho ngày sắp tới, tất cả chỉ cho một hôm nay duy nhất và rối mù những nguy hiểm, có gì đáng kể, có gì không cần thiết, tôi biết được không?
…Cậu tôi dẹp đàn, bán xe sachs mua xe honda, và bắt đầu tương tư mọi bóng hồng thấp thoáng qua nhà trên, trong xóm dưới. Bạn bè cậu đi tứ tán, thỉnh thoảng có về thăm nhưng lớp “bụi chinh chiến” ngăn cách họ với cậu, chẳng bên nào hiểu được bên nào tuy tình bạn vẫn còn. Bạn cậu ngổ ngáo, tự tin, chán đời hay kiêu hùng, tận tình sống cái hiện tại giới hạn của mình, cậu tôi dường như không thể lớn, không phải chỉ vì thân xác không thể lớn. Cậu bị ra rìa mà không hay biết đấy thôi. Tạ ơn trời!Cho nên cậu vẫn giữ tâm hồn của tuổi choai choai. Cậu sống thoải mái, vô tư trong cái hôm nay của cậu. Trong khi tôi cứ lo rằng mợ tương lai của tôi sẽ cứ mãi là giấc mơ. Như đồng hồ Longines chánh hiệu Thụy Sĩ.
Người đẹp sắp đi ngang, cậu biết từ kiếp trước, nhấp nhỏm chẳng yên, chuẩn bị như đón tổng thống đi kinh lý. Hớt tóc xong cậu diện bộ đồ đẹp nhất, tay chống nạnh để mọi người cùng thấy đồng hồ Seiko, rồi cắm cây si tại chỗ, chờ người đẹp. Cậu ngóng từ lúc nàng còn là một chấm nhỏ trên võng mô, từ bên kia đầu cầu Bông đi tới hay từ dưới chợ Chiều đi lên, rồi mở ống nhắm bao trọn người đẹp từ mười lăm mét bên trái, tới năm mét bề ngang nhà, qua mười lăm mét bên phải nhà, vị chi ba mươi lăm mét (?). Khoảng cách cần sử dụng tối đa (?) để đôi mắt đắm đuối của cậu nói lên những lời nói đam mê của con tim. Tín hiệu cậu kêu ò e như xe chữa lửa. Không nàng nào bị bệnh quáng gà hay lãng tai. Cho nên nàng liếc một cái. Có bà rộng lượng-phải tin là rộng lượng-cười mỉm cho một nụ. Cái liếc cái mỉm dài bằng một tích tắc trên hai mươi lăm mét, hơi ít nhưng đủ để cậu hớn hở quay vào, cả ngày làm việc hăng say vừa huýt sáo líu lo, hào phóng với đám cháu, tối ngồi tả nỗi vui vào quyển nhật kí. Chắc là thôi rồi nàng sẽ yêu tôi.
Cứ thế cho đến ngày “nàng”lên xe hoa theo người khác. Đường tình duyên của cậu dặm chân tại chỗ mà cậu không biết thay đổi sách lược, nhiều khi tôi có cảm tưởng mình còn sốt ruột hơn cả cậu, và vì cậu vẫn là cậu, tôi là tôi, cho nên tôi vẫn tà tà sốt ruột. Tại cậu đã đốt giai đoạn, phải chi cậu chịu khó đọc “đắc nhân tâm”hay “làm sao chinh phục phái yếu” trước. Phần tôi, về sau dù không có dịp đọc lại quyển nọ hay cuốn kia, tôi thấy rõ ràng chuyện ngày ấy tuy đại khái mà có tác động thô bạo, đã in hằn trong trí nhớ, với những ấn tượng và những câu hỏi. Ấn tượng hay chấn thương? Kỉ niệm hay bài học? Về điệp viên Z.. và Ái tình Bửu Giám.
oOo
Dạo đó, chị Sang chưa kịp thi Trung học, bỏ trường đi lấy chồng. Đám cưới hơi gấp không ai kịp về dự. Tin tức từ quê lên cũng rời rạc, uể oải, chỉ những cái chết bất ngờ của bà con mới bay đến nhà tôi với nhiều chi tiết và nguyên nhân, như một xác định đến từ vô thức, để người còn lại nghe thấy rõ ràng họ đang sống, đang hiện diện. Chỉ biết rằng chị ở nhà mẹ chồng, sinh con năm một. Không biết để khỏa lấp những mất mát hay giản dị hơn, giúp anh ấy được miễn dịch, miễn bị tổng động viên .
Lần về thăm chị trước khi đi xa, tôi thấy chị nằm trên võng ru bé Sáu, vạt áo hở bờ bụng căng phồng trắng hếu. Con bé Hai chạy đi lấy nước mời khách, bé Ba và bé Tư đang níu tóc nhau dành giựt đồ chơi, con bé Năm đứng ôm sợi dây đưa võng, mở đôi mắt to của mẹ nhìn tôi không chớp. Ông chồng chị cười cười: nếu bé Bảy là con trai, anh sẽ “đi cột bả” . Thấy chị lườm, anh sửa lại: “đem thiến tui”. Hồi xưa, phải chi chị ngồi chép “Ái tình bửu giám” cùng lúc với “bảy đêm khoái lạc”? Giản dị như một bí quyết làm đẹp?
Chị vẫn đài các, quyến rũ, nụ cười hiếm hoi nhưng vẫn như hoa nở rộ, nếu chồng chị giữ lời, “đem thiến tui” ngay sau khi chị sinh bé Bảy, chị sẽ còn đẹp tới ngày trăm tuổi. Năm đứa con gái! Chắc chị phải mua cả một vườn dừa mênh mông!
oOo
Mậu rớt tú tài một, bỏ ngang đi bán “ba”. Mỗi chiều đi làm, Mậu dẫn xe honda ra hẻm, hai con mắt tô xanh cúi gầm chỉ nhìn cái bàn đạp và con đường đất đá lởm chởm, đôi môi đỏ son mím chặt, ô, đôi môi y như ngày nào bác Sáu chu chéo mắng mỏ tôi. Màn kịch năm xưa lại thấp thoáng hiện về, dằn vặt, tra khảo. Lỗi của tôi phải không dù hai đứa chẳng còn thân như trước?
Tôi còn nhớ, hẳn Mậu cũng chưa quên. Ngày ấy bác Sáu có quá đà? Ngày ấy bác níu tay Mậu dẫn qua đường người lớn ra sao? Bác tiên tri đúng chăng? Nếu không sao Mậu thiếu nét yêu đời? Hay thật ra Mậu chả nhớ gì, chả bị thương tích chi, có cô gái bán ba nào vui cười khi đối diện với chính mình? Và tôi có yêu đời đâu dù không phải đi bán ba?
Hàng triệu, hàng tỉ người đã sống, đã đầu thai, hoá kiếp, họ “chép bài”,”trộm vở” ra sao? Có rầy con, nhiếc móc đay nghiến hàng xóm?
Tạ ơn ba má đã không cho con ăn đòn thuở nọ.
11-1993
Phan Thị Trọng Tuyến
(Trích trong Mùa xuân và những con dã tràng, nxb An Tiêm, Paris, 1995)
-----------------------------------------------
(*) Thơ Nguyễn Đức Sơn: Huyền diệu quá những đời trăng mới lớn (trong Những linh hồn trẻ)
(**) Một tựa sách của Đỗ Kh.
