Amaretti là một kiểu bánh hạnh nhân nổi tiếng của Ý. Ca sĩ người Pháp Hélène Ségara đã chọn biểu tượng này để đặt tựa cho tập nhạc gần đây nhất của mình. Được phát hành cuối năm 2016, Amaretti là album phòng thu thứ mười và cũng đánh dấu 20 năm sự nghiệp của Hélène Ségara. Tập nhạc đầu tay của cô mang tựa đề Cœur de Verre (Trái tim thủy tinh) được trình làng hồi năm 1996.
Tuyển tập Amaretti bao gồm 13 bài hát chọn lọc, hầu hết đều là những phiên bản ghi âm lại (cover) từ những tình khúc nổi tiếng của Ý trải dài trên gần một thế kỷ, từ ca khúc ‘O Sole Mio sáng tác vào cuối thế kỷ XIX (năm 1898) cho tới những bản nhạc ăn khách trong làng nhạc Ý của những thập niên gần đây hơn.
Chẳng hạn như bài Perché Lo Fai của Marco Masini (1991), bản nhạc Il Volo của danh ca Zucchero (1995) hay là tình khúc Ti Amo của ca sĩ kiêm tác giả Umberto Tozzi (1977). Được phát hành lần đầu tiên cách đây vừa đúng 40 năm, tình khúc Ti Amo (Yêu Em) đã có khá nhiều phiên bản tiếng Pháp. Lần này, Hélène Ségara đặt thêm lời hát mới (bắt nhịp cầu giữa Venise và Paris qua hình tượng của sông Seine).
Sở dĩ Hélène Ségara đã chọn hình ảnh của chiếc bánh Amaretti để đặt tựa cho album mới của mình, là vì nó gợi lại cho cô nhiều kỷ niệm. Trong gia đình cũng như trong nghề nghiệp, cô có nhiều mối quan hệ gắn bó nếu không nói là mật thiết với nước Ý.
Sinh trưởng tại miền nam nước Pháp, cô tên thật là Hélène Rizzo, lớn lên trong một gia đình có hai dòng máu Pháp, Ý. Ông bà nội của cô mỗi lần sang Pháp thăm gia đình đều mang quà cáp bánh kẹo cho các cháu, trong đó có loại bánh hạnh nhân viên tròn Amaretti, mỗi chiếc bánh được gói trong giấy kiếng đầy màu sắc rực rỡ.
Quan hệ gắn bó với văn hóa Ý
Khi bước chân vào nghề ca hát, Hélène Ségara thành danh nhờ đóng vai chính Esméralda trong vở ca nhạc kịch Nhà thờ Đức Bà Paris, người đã soạn nhạc cho vở kịch này là nam danh ca người Pháp gốc Ý Richard Cocciante (sinh tại Sài Gòn). Có lẽ cũng vì vậy mà trên album này, Hélène Ségara đã ghi âm lại nhạc phẩm Il Mio Rifugio (tạm dịch Bến nương tựa), do Richard Cocciante sáng tác vào năm 1987, tức cách đây vừa đúng ba thập niên.
Thế nhưng, tên tuổi của Hélène Ségara thật sự lan tỏa khắp châu Âu nhờ vào màn biểu diễn song ca nhạc phẩm Vivo Per Lei trong tiếng Pháp và tiếng Ý với giọng ca tenor Andrea Bocelli. Từ đó trở đi, cô thường xuyên tham gia các show truyền hình bên Ý và từng ghi âm với những ca sĩ nổi tiếng của Ý trong đó có Laura Pausini. Dù muốn hay không, cô ca sĩ người Pháp thấm nhuần ngôn ngữ Ý từ lúc nào không hay, qua tiếng nói quen thuộc của người thân trong gia đình, hay qua những mối quan hệ quen biết trong nghề nghiệp. Điều đó giúp cho cô hát tiếng Ý mà vẫn không lớ giọng, bỏ dấu đúng chỗ, nhấn chữ trúng nhịp.
Trên album Amaretti, hầu hết các ca khúc đều ghi âm xen kẽ hai thứ tiếng. Hélène Ségara nỗ lực khoác áo mới cho những tình khúc vang bóng một thời theo hai hướng : thứ nhất là đặt thêm lời phóng tác mà thoạt nhìn có vẻ rất tự do, nhưng thật ra lại gần với ý tưởng của bản nhạc nguyên tác (chẳng hạn như bài Un Chant d'Adieu ‘‘Biệt Khúc’’ là khúc ca từ biệt nhắn nhủ của bản Caruso). Thứ nhì, cô chọn lối hoà âm phá cách, thiên về thể loại ambient và lounge, thay vì bám sát vào những giai điệu cực kỳ rõ nét, cách phối khí ‘‘quyền quyện chồng lớp’’ lại tạo ra những nét chấm phá lúc thì chan hòa khi thì tương phản.
Vị trí riêng biệt của Chuyện Tình Yêu
Trường hợp ngoại lệ duy nhất của album Amaretti là nhạc phẩm kinh điển Histoire d’un Amour (Historia de un Amor) nguyên là một ca khúc tiếng Tây Ban Nha của tác giả Carlos Eleta Almarán, người gốc Panama. Bài hát này đã được chuyển ngữ sang rất nhiều thứ tiếng kể cả "Chuyện Tình Yêu" (đôi ta ngày ấy tuyệt như mơ) trong tiếng Việt, với cách đặt lời tha thiết lãng mạn, ca từ trữ tình ướt át của tác giả Anh Bằng. Còn trong tiếng Pháp hay tiếng Ý, bài hát này do Dalida ghi âm vào năm 1957.
Điều đáng ghi nhận ở đây là trong vòng 10 năm đầu tiên đứng trên sân khấu, Hélène Ségara đã được che chở dìu dắt trong nghề ca hát. Người hướng dẫn cô không ai nào khác ngoài nhà sản xuất Ý Orlando, em trai ruột của thần tượng Dalida, mà cuộc đời và sự nghiệp vừa được đưa lên màn ảnh lớn, qua bộ phim cùng tên. Có lẽ cũng vì thế mà trên album Amaretti, không thể thiếu phiên bản tiếng Ý của bài Historia de un Amor, cho dù bản chính gốc được viết bằng tiếng Tây Ban Nha.
Cho dù lối phối khí không được thuần nhất (các bài hát nhịp chậm trội hơn nhịp nhanh), cách đặt lời tiếng Pháp chưa hẳn tinh tế, nhất là cách dùng vần điệu vẫn còn nhiều chỗ vụng về, Hélène Ségara vẫn mở ra được những khung trời mông lung kỷ niệm, những cảm xúc đầu đời, niềm hạnh phúc tuổi thơ. Các giai điệu ở đây tưởng chừng đã phai nhòa ngủ quên theo năm tháng nay lại được rủ bỏ lớp bụi thời gian.
Vị ngọt năm nào của một chiếc bánh hạnh nhân nướng vàng, mùi hương thoang thoảng của một nhánh hoa lan, tiếng vọng dĩ vãng không dễ gì mà quên lãng. Một khi được đánh thức, biết bao kỷ niệm bỗng nhiên hiện về từ vực sâu ký ức, những thoáng buồn vui lẫn lộn tựa như vị ngòn ngọt đăng đắng của quả hạnh nhân. Một chút dư âm lắng đọng tiềm ẩn lại làm nảy sinh bao nhớ nhung mãnh liệt âm thầm.
Tuấn Thảo
