Ông bà mình ngày xưa dạy con dạy cháu rằng: lúc nào cũng phải học, từ "học ăn học nói" đến "học gói học mở" (Xin lỗi! Tôi hay đem "ông bà ngày xưa" ra… dẫn chứng mà không một lời nhắc nhở đến "ông bà ngày nay", bởi vì ở cái thời "ngày xưa" đó, con cháu còn biết ngồi nghe ông bà kể chuyện… đời xưa hay dạy dỗ điều hay lẽ phải… v v… Còn ở cái thời bây giờ, ông bà có … ráng gân cổ lên để nói - gọi là để "giảng mo-ran" - đã chắc gì con cháu nó nghe! Nhiều lắm là tụi nó… "ậm à ậm ừ" cho lấy có vì đang bận coi télé, gõ PC, gọi điện thoại cầm tay cho bạn bè hay đấu đá nhau trong mấy trò chơi điện tử rộn rã! Thành ra, ông bà ngày nay chẳng thấy có "những lời vàng ngọc" để mình… dựa vào đó mà viết… biếm văn nói ngược nói xuôi! Xin ông bà ngày nay thông cảm!)
Đúng vậy! Mới vào bàn ăn đã phải học "ăn coi nồi ngồi coi hướng". Nhằm chỗ dành cho ông cả mà " thằng nhỏ " tót vô ngồi là bậy, là thiếu giáo dục, nghĩa là phường " thất học "! Rồi, chưa ai cầm đũa hết mà mình đã "đớp" lia như "quân chết đói"… là không được! Phải đợi người lớn gắp trước rồi mình mới… thọc đũa vô và phải từ tốn chớ không được gắp ào ào như… múa đũa! Đó! Ông bà dạy kỹ như vậy! Vậy mà bây giờ không biết người ta - những người đã tự hào… được "học ăn" ở các xứ cộng sản vĩ đại anh em – đã học ăn làm sao mà sau năm 1975 họ vào miền nam Việt Nam áp dụng cái học…"siêu đẳng" đến nỗi cái "Ăn" - gọn lõn dễ… thương! - đã biến thể, kéo theo một lô "phụ chú" đầy… gút mắt: ăn quịt, ăn gian, ăn cướp, ăn trộm, ăn hối lộ, ăn…! Sau nầy, hỏi ra mới biết họ đã học ăn ở những xứ… không có gì để ăn nên cái "Ăn" mà họ học hoàn toàn là cái "Ăn"… ảo, cái "Ăn" không có thật! Cho nên khi vào nam, họ thấy cái gì cũng ăn được hết - kể cả nhà cửa đất đai ruộng vườn - vậy là họ cứ… nhắm mắt đớp như điên! Cái ăn "không bài bản" đó, người ta gọi theo… chữ nghĩa là "cái ăn của bọn vô học". Điều lạ là chẳng thấy cha nào ngã ra chết vì… bội thực hết! Dầu sao, thiên hạ vẫn luôn đề cao cái "Học Ăn" mà ông bà mình ngày xưa đã dạy. Để thấy: nó vẫn chưa phải là… quá đát!
Bây giờ, nói đến "Học Nói". Xưa nay, người ta hay coi thường sự "Học nói", cứ nghĩ là ọ ẹ từ nhỏ riết rồi lớn lên tự nhiên biết nói. Vì không học nói cho nên hễ mở miệng là nói bậy nói bạ, nói trên trời dưới đất, nói… trật đường rầy, nói trây nói tục, nói như "dùi đục chấm mắm nêm", nói "phang ngang bửa củi", … nói …v v . Vậy, để tránh tình trạng nói như… chó bươi thùng rác, ta phải "Học Nói"!
Thông thường, người ta dạy nói cho có lễ độ, biết nói "dạ thưa", biết nói "cám ơn", biết "khoanh tay cúi đầu" (đây cũng là một cách nói, tuy nó không có lời nhưng nó nói lên sự kính trọng người trưởng thượng). Rồi còn học nói cho văn vẻ thanh tao, không dùng những từ ngữ… đầu đường xó chợ (có bực lắm thì cũng biết… xổ nho cho đúng điệu con người có… văn hóa, ví dụ: thay vì "Đ.Mẹ! Đ. Bà!" thì chỉ nên… khạc ra vài tiếng "Thằng khốn nạn! Mầy không biết tao là ai à?" rồi đưa tay vào lưng quần làm như sắp rút cái gì ra, vậy là đối tượng… xếp ve ngay!) Tiếp theo là học nói làm sao để nói đúng nơi đúng lúc, đúng chủ đề… v v. . Và còn nữa! "Học Nói", không phải chỉ vài câu là… hết bài! Cho nên đừng ngạc nhiên sao có những người tuổi đời đã… nặng ký mà vẫn lui cui đi học nói!
Ở những nước cộng sản, các lãnh tụ đều thấu triệt cái triết lý vĩ đại của "Học Nói", cho nên họ học rất kỹ, thuộc nằm lòng bài bản đến độ khi họ nói - họ gọi là "phát biểu" - họ nói… y chang như nhau, cung cách y chang như nhau, từ ngữ y chang như nhau! Có điều là những gì họ học để nói hoàn toàn không… "dây mơ rễ má" gì với những gì ông bà mình dạy! Thành ra, sau năm 1975, ở miền nam VN có hai… trường phái "Học Nói" : trường phái "cổ điển" của ông bà để lại và trường phái "cách mạng" du nhập từ các nước "đồng chí anh em"! Dĩ nhiên, hai trường phái không… ăn rơ với nhau cho nên phe nào nói phe nấy nghe! Mấy cha cán bộ nói – luôn luôn nói tràng giang đại hải - để họ nghe, còn mình nói là để cho mình nghe. Chỉ có… vỗ tay là vỗ tay chung, bởi vì bây giờ cái vỗ tay không còn ý nghĩa gì ráo thì khi nào thấy cán bộ đang nói bỗng ngừng ngang rồi vỗ tay, ta cứ… nhắm mắt vỗ tay! Cho…nó rồi!
Sau 1975, dân miền nam già trẻ bé lớn gì cũng phải đi "Học Nói" hết, bởi vì chánh quyền không muốn thấy dân miền nam… câm!
Tiểu Tử
(http://www.thegioinguoiviet.net)
