Ngược Dòng Vạn Dặm Trường Giang
Dòng sông không phải bắt nguồn từ không gian
Của bình nguyên tuyết trắng
Qua rừng núi bạt ngàn
Dòng sông đã bắt nguồn từ thời gian
Do tình thương quá khứ
Do muôn trùng kỷ niệm miên man.
Vang xa tiếng hát ru con của quê hương thời tuổi mộng
Bên cầu tàu Mỹ Tho đèn lu đèn tỏ
Nhớ về Sài Gòn đèn ngọn đỏ ngọn xanh
Phải, ngọn nguồn sẽ khởi hành từ quê hương
Tất cả sẽ được kể từ dĩ vãng
Câu chuyện một dòng sông sẽ không đi về cửa biển
Chín Con Rồng sẽ bơi ngược tạm biệt trùng dương…
Dẫn khởi kể từ quê tôi có hàng dừa xanh trường cửu
Những đồng bằng cũng rợp bóng cò bay
Một đám dân hiền lành, có khi quả cảm
An phận đời nghe nước chảy đêm ngày…
Dẫn khởi từ đất nước chúng tôi có quá trình lịch sử
Thăng trầm trong bụi cuốn bánh xe quay
Không xây mộng trường chinh
Không dựng đền tháp công trình vĩ đại
Sống hòa đồng với mọi sắc dân bằng cảm thông
Bằng ngôn ngữ độc âm Nam Á-Nam Đảo cội nguồn.
Quê hương chúng tôi là nước Việt Nam
Ven bờ trùng dương sóng vỗ
Cuộc chiến nào từng rung chuyển núi non
Từ rừng xa xanh về miền châu thổ
Bóng lê dân trên khắp nẻo đường mòn.
Chúng tôi đã nhiều khổ đau
Chúng tôi ước mơ hòa bình thế giới
Cũng như con sông Xuyên Á nước về dịu ngọt
Yên bình cho đến cả ngàn sau…
*
Xuyên Á Xuyên Á
Ngược dòng mà đi, dòng sông muôn dặm
Chảy dọc trời xa: giải nước khổng lồ
Mặt trăng đỏ lừ chặn đường qua biên giới
Và võ vàng trên điêu tàn phế tích hư vô.
Ngã ba biên giới, ngã ba cuộc đời
Nước chảy mông mênh nước lên Biển Hồ
Đường chia đất đai, đường chia dân tộc
Những cuộc tranh hùng là xương trắng khăn sô.
Hỡi bí mật Đế Thiên, hỡi linh thiêng Đồng Tháp
Nước của tình thương xuyên qua bao hiêu thế kỷ?
Vượt lên bao nhiêu cơ đồ?
Hai dân tộc mong tìm đường thân thiện
Nhạc của đại hòa trên sóng nước mấp mô…
*
Xuyên Á Xuyên Á
Đường qua xứ Lào, đường qua An Lạc
Dòng nước sonh hành đường lộ xa xăm
Xứ của người dân lang thang thung lũng
Triết lý cuộc đời sống thác bao năm
Dòng nước êm ru qua miền đất Phật
Mái chùa cong huyền ảo đêm rằm
Đất của ngoại nhân đi tìm sự nghiệp
Súng đạn lên đường trong gió rét căm căm.
Trong chiến cuộc nghe từ Sầm Nứa
Một người hiền vượt biển đến Nam Tha
Bác sĩ Thomas Adooley
Vào thung lũng dựng nhà
Giúp những đời nghèo khổ
Sống với núi non lửa hồng cháy đỏ
Mưa trút và súng nổ nghe xa…
*
Xuyên A Xuyên Á
Bên kia bờ là xanh xanh trùng điệp
Là vương quốc hòa bình phương Đông
Sông nước ngược xuôi kinh thành Vọng Các
Thành quách hoàng gia trăng sáng mênh mông
Suốt bao năm không chinh chiến
Cuộc sống hiền như nhịp nước trên sông
Bên kia bờ là Đông Dương sôi động
Đời nơi đây êm ả nước bềnh bồng
Dòng nước còn đi còn đi mãi
Mặc cõi đời ai được ai không
Tiễn đưa bằng tiếng hát
Bờ bến chim ca trong buổi mai hồng.
*
Xuyên Á Xuyên Á
Dòng nước chảy vào Quốc Gia Phật Giáo Á Châu
Đi ngang qua khoảnh khắc
Mà lưu luyến tiếng kinh cầu
Núi xanh trùng trùng điệp điệp
Ngã ba rẽ vào Miến Điện thâm sâu
Trên núi cao, thời Thế Chiến có con đường chiến lược
Chạy ngoằn ngoèo hoang phế đã từ lâu
Người dân không muốn nhắc nhở
Chiến chinh rồi còn được những gì đâu?
Có một đoàn quân bại trận lẫn trốn
Rồi phôi pha trong mưa gió công hầu…
*
Xuyên Á Xuyên Á
Nước chảy ngược dòng, nước vào Bách Việt
Nước vào nguồn mạch: Thanh Hải, Trung Hoa
Mênh mông hoàng thổ
Tuyết trắng chan hòa
Vùng văn minh Đông Á
Miền bí sử thâm cung
Dãy Thiên Sơn rền vang quá khứ
Trống chiêng tướng mã binh hùng
Xứ của rừng mai ẩn sĩ
Người của Chiến Quốc lao lung
Dòng Dương Tử tràn đầy thơ nhạc
Đường biên cương giặc giã Phiên Ngung
Nước ngược về đây tìm đường kết hợp
Nối những trời mây Đại Đông Á muôn trùng
Bởi vì đâu mà tranh chấp
Sao chẳng hòa đồng hát bản tình chung.
Việt Nam là duyên hải
Ai-Lao, Cam-Bốt thành miền Trung
Miến Điện, Thái Lan: sườn Tây vững chắc
Gió không nhà trên rừng lá cây rung
Dòng Mekong thông nguồn đi suốt tận
Trường giang ca trên sóng nước chập chùng…
Trần Văn Nam
(Bài đăng trong tuần san “Nghệ Thuật”, Sài Gòn, Xuân Bính Ngọ 1966)
