(chớ) Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng
về sông ăn cá (ơ ờ) về đồng ăn (ơ ớ) cua (ờ ơ…)
Hò… ơ ớ ơ ơ…
Cái răng, Ba láng (mà) Vàm xáng, Phong điền (ờ ờ…)
Anh thương em cho bạc cho tiền
đừng cho lúa gạo (ơ ờ…)
Hò… ơ ớ ơ ơ…
(chớ) đừng cho lúa gạo xóm riềng họ (ờ ớ) hay (ơ ơ ơ…)
Chợ Cái răng nằm ở cuối con rạch mang cùng tên đổ ra Cần thơ, chành lúa quanh năm nhộn nhịp, ghe thuyền lui tới bán buôn sầm uất. Hồi nhỏ thím Ba thường theo ba mình bơi xuồng từ kinh Cờ đỏ đổ ra rạch Cái răng rồi ghé chợ. Ba thím đi bổ thuốc ở các tiệm thuốc bắc, con nhỏ thì đi theo để được dịp ngắm chợ, ăn bánh kẹp tàn ong hoặc chuối nướng cơm nếp có xẻ ra ở giữa, chan chút nước dừa béo béo. Mùi nếp cháy khét trên lửa than thơm phức, cắn vào bên trong nhưn chuối nóng hổi ngọt sớt, thím còn nhớ hương vị đó cho tới bây giờ.
Trong nhà Lão Thần y bày rất nhiều bàn thờ, trong đó có bàn thờ Ông với hình vè Quan Công mặt đỏ ngồi giữa, Châu Xương, Quan Bình cầm thanh long đao và xà mâu đứng hầu hai bên, cặp mắt Quan Công xuất thần nên đứng chỗ nào cũng thấy như bị Ông nhìn, đi qua lại như có Ông ngó theo. Vì vậy, hồi nhỏ thím Ba rất sợ, mỗi lần đi ngang qua trang thờ cứ cúi gầm đầu, hễ lấm lét nhìn lên lại thấy Ông trợn mắt ngó mình như thể sắp hét lớn. Lại thêm vừa nghe kể trong truyện Tam quốc, Quan Công chỉ cần vớt trái cái bóng của đối thủ là tướng địch cũng đủ rụng đầu nên thím càng sợ hơn nữa, đi ngang cúi đầu cứ nghe rợn rợn ở cần cổ. Thành thử lúc nhỏ thím hay đi vòng qua phía bên kia để tránh. Nhưng đi vòng lại đụng nhằm cái trang thờ Bà Cửu thiên Huyền nữ. Tuy vậy cũng đỡ hơn vì tranh họa của Bà thụt vào trong, bên trên có màn đỏ phủ xuống, bên ngoài có treo đôi hài, lọng và quạt phủ giấy vàng óng ánh, khi gió lùa tới phe phẩy lại tưởng chừng như sống thiệt. Mỗi lần bắc ghế thắp nhang, tim cô gái cứ đập thình thịch không ngớt.
Nếu ở Thới lai người ta gọi thím là thím Ba, thì khi về Cờ đỏ lối xóm lại quen gọi là thím Năm, vì thím đứng hàng thứ tư trong gia đình, tên thím là Nguyễn thị Diệu. Bắt đầu là cậu Hai, trai đầu lòng nuôi không được, ông bà Thuần rất lấy làm thất vọng, buồn bã cả năm. Kế đến là dì Ba, rồi cậu Tư, rồi tới thím, kế đó là một trai và một gái đều chết lúc còn bồng. Cuối cùng là con trai út, cậu Tám. Dì Ba và cậu Tư đều đã lập gia đình và ra riêng ở Bình thủy, nơi đó đất tốt, cao ráo, làm vườn làm rẫy được, có huê lợi nhiều hơn là làm ruộng ở Cờ đỏ. Chỉ còn cậu Tám, nhỏ hơn thím năm tuổi, ở lại Cờ đỏ lo phụng dưỡng mẹ già. Vốn là người nhân hậu nên thím Ba rất thương và thông cảm tình cảnh nghèo túng của thằng em trai duy nhứt của mình. Thím thấy anh chị mình tuy có phần nào khá giả hơn mà không có lòng bằng cậu Tám đứa em út. Từ thuở nhỏ hai chị em đã khắng khít với nhau hơn chị Ba và anh Tư. Hai người này lúc lên mười lăm mười sáu đã phải đi làm công bên Bình thủy để tìm kế sanh nhai. Ba thím thường hay ngao du đây đó. Chỉ còn lại trong căn nhà lá quạnh quẽ bên bờ kinh Cờ đỏ nước đục quanh năm hai chị em, hủ hỉ với bà má hiền từ ít nói, giỏi chịu đựng, không hề than van trách móc bao giờ. Má con thường ra đồng hái rau nhút, bắt ốc bươu ốc lát, mò cua, nôm cá hoặc cắm câu, đắp đỗi qua ngày. thỉnh thoảng hai chị em sực nhớ ba bèn ôm nhau mà khóc. Đoạn đời thơ ấu tăm tối bên ngọn đèn mù u le lói trôi qua, trong tiếng chó sủa văng vẳng ở đầu kinh, tiếng võng kẽo kẹt xa xa bên hàng xóm, và tiếng xào xạc của bụi sả sau hè. Qua mùa gặt, chị em dắt nhau ra đồng mót lúa cho hũ gạo trong nhà đỡ vơi, và bà má đỡ lo âu.
Lúc thím được mười bốn tuổi, má thím chợt bịnh nặng. Ba thím đang trên đường hành đạo, trong nhà chỉ còn có đứa em chín tuổi ngơ ngáo. Anh chị của thím đều đi làm công ở nơi xa. Bệnh trở nên nguy kịch, qua ngày thứ ba má thím bị á khẩu, không còn nói năng được nữa. Cô gái hoảng sợ vội vàng nhổ xuồng bơi ra tận chợ Cái răng hốt thuốc. Cô còn nhớ tiệm thuốc bắc ba cô thường ghé qua. Hốt được thang thuốc, cô bơi rút dòng nước ngược để về cho kịp, mồ hôi ướt dầm. Bắt đầu vào kinh Cờ đỏ, cô thấy nhẹ nhõm đỡ mệt phần nào. Bỗng cạnh be xuồng một con cá lóc vụt trồi lên rồi phơi ngửa bụng lờ đờ. Cô gái bật khóc nức nở : điềm chim sa cá lụy. Cô mếu máo :
- Má ơi ! Con hốt thuốc về tới rồi, má ráng chờ con. Mô Phật, xin Trời Phật hộ độ cho má con. Nam mô a di đà Phật…
Cô vừa khóc vừa xoáy giầm bơi miết, thỉnh thoảng hỉ mũi, khoát nước kinh rửa mặt.
Trời chạng vạng, vừa ghé xuồng vào bờ, đã thấy thằng em dại của mình ngồi ở đâu cầu đứng dậy la lớn :
- Chị ơi ! Má chết rồi ! Hu hu… má chết rồi chị Năm ơi ! Em sợ quá ra đây ngồi chờ chị từ hồi chiều. Em sợ quá chị ơi !
Cô gái thất thanh la lớn :
- Trời ơi ! Má ! Má !
Cô ôm thằng em mình vào lòng, giở hổng nó lên chạy riết vô căn nhà om tối :
- Má ơi má ! Sao má không chờ con dìa ? Má ơi là má !
Hai chị em ôm chầm lấy thi thể má mình khóc rống. Tay chưn bà đã lạnh ngắt. Nhà không đèn đóm. Muỗi đói bay vo ve, bụi sả sau hè đong đưa xào xạc. Chặp sau, chừng như ý thức bổn phận mình, cô gái lò dò xuống bếp kiếm lửa thắp lên ngọn đèn mù u leo lét. Đôi mắt bà má vẫn mở trao tráo. Cô đưa tay vuốt mắt. Mắt vẫn mở trao tráo. Đứa em quíu người lại nắm vạt áo chị mình. Cô lầm thầm :
- Vái hương hồn má có linh thiêng xin má hãy nhắm mắt về trời… Má đừng có mở mắt như vậy em con sợ… tội nghiệp.
Cô lạy ba lạy, quẹt nước mắt rồi đưa tay vuốt mắt má mình. Trán và mũi người chết lạnh ngắt. Mắt vẫn trợn trừng. Đứa em nhỏ ôm cứng lấy chị mình :
- Chị ơi ! Em sợ !
- Em đừng sợ, có chị đây nè.
Tuy nói vậy, cô gái cũng bắt đầu run và khóc lớn hơn. Cô ngó lên trang thờ bắt gặp đôi mắt Quan Công trợn trừng ngó mình lom lom nên càng thêm khiếp đảm. Một cơn trốt từ bờ kinh thổi vào xô giạt ngọn đèn chập chờn chực tắt. Đứa em vụt chỉ tay lên trang Bà hét lớn :
- Kìa !
Trong bóng tối nhá nhem, tàng lọng thếp vàng rung rinh, đôi hài nhỏ đong đưa tòn teng, hai chiếc lục lạc đồng đen kết trên màn đỏ khua nhẹ leng keng mà tưởng chừng như chuông vọng vang rền. Hai chị em chết đứng, càng ôm cứng lấy nhau, mắt không rời trang thờ. Bỗng đầu kinh có tiếng chó tru từng chặp, xoáy buốt ruột gan, sau đó tiếng tru trở thành tiếng sủa quấu quấu, ban đầu một con, rồi hai con, rồi ba bốn con. Bao nhiêu tiếng động trong xóm đều như biến mất, chỉ còn lại có tiếng chó sủa. Tiếp theo có tiếng chưn ai đi trên con đường đất đắp dọc theo con kinh, mỗi lúc một tới gần… gần hơn… gần hơn nữa… Tiếng chưn bước vào sân, tiếng chó sủa thưa thớt rồi im bặt. Chỉ còn lại tiếng bước nặng nề mà khoan thai, băng qua sân đất rồi dừng lại ở cửa căn nhà có người đàn bà nằm chết.
Hai đứa nhỏ nín khóc, quíu lấy nhau run bây bẩy, răng đánh bò cạp, ngó ra. Bóng người đàn ông đồ sộ. Tim hai đứa nhỏ khua trống chầu, mắt tét mở, máu trên mặt mũi tay chưn đã rút đi đâu hết. Người đàn ông bước qua ngạch cửa, dừng lại ở cuối chưn người chết, cất tiếng trầm trầm :
- Má chết rồi phải không ?
Lão Thần y !
Phải, lão đã về, đứng đó, bóng đen cao lớn dong dỏng. Hai đứa nhỏ nhận ra tiếng ba mình, òa lên khóc :
- Ba ! Ba !... Má chết rồi ba ơi !
Rồi cả hai chạy tới ôm cứng lấy bóng đen. Lão Thần y đặt cái túi lớn đang xách trên tay xuống đất, xoa đầu hai đứa con mình :
- Tội nghiệp dữ hôn, hai đứa con tui !
- Ba, ba ! Tụi con sợ quá ba ơi !
Hai đứa giành nhau lên tiếng. Lão siết đầu thằng con út vào bụng mình :
- Thôi ! mấy con đừng sợ, ba đã về tới đây rồi. Đừng sợ nữa.
Lão Thần y gỡ hai đứa nhỏ ra, tìm thêm ngọn đèn nữa thắp lên cho sáng. Lão đặt tay lên trán vợ mình. Lạnh ngắt. Tay kia lão nắm bàn tay người đàn bà ướm thử. Lạnh ngắt. Lão dời tay xuống, giữ lơ lửng trên mũi, xoa xoa tới lui. Không còn hơi thở. Không còn dấu hiệu hơi thở. Lão đặt tay lên ngực người đàn bà, ấn nhè nhẹ. Còn hơi ấm, hình như còn một chút hơi ấm, rất mong manh, chỉ có mình Lão Thần y mới nhận ra. Lão khe khẽ gật đầu, chòm râu bạc dài run nhẹ như tơ khói :
- Hai con đừng sợ. Chưa sao đâu.
Hai đứa nhỏ ngó ba mình trân trân, không hiểu Lão Thần y muốn nói gì. Người đàn bà vẫn nằm đó cứng đơ, mắt mở trao tráo. Lão đứng dậy bước ra sau nhà, nơi đó lão có trồng một số dược thảo để sắc thuốc. Lão hái một cọng « chiêm tinh ngũ hổ », bước trở vào nhà, đứng ở đầu người chết, soi cọng dược thảo cạnh ánh đèn, ngắm nghía, bấm đốt ngón tay. Mày lão nhíu lại, chăm chú định thần. Bỗng lão vuốt tay lên chòm râu bạc, gật gù rồi thở phào một tiếng dài, mỉm cười :
- Má bây chưa tới số chết đâu !
- Hả ?...
Cô con gái chưng hửng lên tiếng. Thằng em ngó hết ba mình tới ngó má mình, ngơ ngác. Không phải ngạc nhiên. Điều đó vượt ra ngoài tầmhiểu biết. Nó vượt qua điều thường thấy, vượt qua đời sống mỗi ngày. Lão Thần y lặp lại, chậm rãi :
- Ba nói má mấy con chưa tới số chết đâu !
- Hả ?... Má chưa chết thiệt hả ?
Lão Thần y không trả lời cô gái. Lão khom người mở cái bọc lớn lấy ra ba cái chén, một chén lớn và hai cái chung nhỏ. Lão thắp thêm một ngọn đèn cầy cắm giữa hai ngọn đèn đặt ở phía đầu người chết. Lão lựa nhổ một sợi tóc đen trên mái tóc hoa râm của người đàn bà, cắm dưới lòng bàn tay mình rồi buông ra. Sợi tóc dính lơ lửng. Đuôi tóc còn sinh khí. Lão gật gù. Lão quấn sợi tóc vào cọng chiêm tinh ngũ hổ, úp dưới cái chén lớn đặt giữa hai bàn chân người chết. Đoạn lão úp hai chung nhỏ lên đầu hai ngón chưn cái của thi hài. Lão lên tiếng :
- Hai con ngó chừng hai cái chén chung nầy.
Hai đứa nhỏ nhìn chòng chọc vào hai cái chung, chờ đợi. Không có gì xảy ra hết. Lão đặt lên bụng vợ mình một lá bùa viết bằng son đỏ trên giấy quyến nền vàng, nét chữ buông sổ xuất thần. Lão thay áo thụng trắng vào người, cái áo mà hai đứa nhỏ chưa hề thấy ba mình bận lần nào. Lão đi ra phía sau vườn dược thảo, trải ra một tấm vải dày màu huyết dụ cắt theo hình bát quái, ở giữa có một vòng tròn vẽ nửa đen nửa trắng quấn vào nhau. Lão xõa tóc, ngồi xếp bằng trên tấm vải. Lão Thần y bắt đầu nhập định.
Xung quanh lặng ngắt như tờ. Mấy con đom đóm chớp tắt lập lòe trên bụi sả. Thỉnh thoảng có tiếng con gì trườn bò sột soạt trong lùm cây và bụi cỏ gần đó -tiếng rắn khua động hay chuột lủi chạy ? Hai đứa nhỏ không rời mắt khỏi hai chén chung. Bỗng một tiếng oang oác nổi lên trên bờ kinh, hai đứa giật mình ngó ra, không thấy gì, chỉ kịp nghe tiếng đập cánh của một con vạc ăn đêm. Hai đứa lại dán mắt lên chén chung. Ba ngọn đèn ở đầu giường tre chập chờn, mấy sợi tóc bạc trên đầu người chết lay động, có cảm tưởng như bà sắp ngồi dậy. Hai chị em ngó nhau, nỗi sợ hãi cực cùng toát ra tròng mắt trắng dã.
Đến gần khoảng nửa đêm, Lão Thần y bắt ấn đặt lên phía ngực bên phải của mình, lâm râm niệm chú một tràng dài. Đoạn lão đứng dậy. Chờ cho đám mây đen vén ra để lộ mặt trăng lưỡi liềm cong mỏng, Lão Thần y há miệng hớp ánh trăng mờ sáng, mật ấn linh hiển bắt chặt trên tay xẹt chớp về phía căn nhà lá có người nằm chết, đồng thời quát lên một tiếng đinh tai nhức óc :
- Nhập !!!
Bên lối xóm trẻ con vụt ré khóc. Từ đầu xóm tới cuối xóm lũ chó vụt bật lên tru réo âm u. Hai đứa nhỏ giựt bắn người kinh hãi ngó ra sau nhà nghe ngóng :
- Nhập !!! Nhập !!!
Lão Thần y thu tay về chớn thủy, tiếp tục hớp trăng, đồng thời điểm phóng mật ấn gọi hồn về phía căn nhà lá, như vậy cả thảy ba lần.
Đoạn lão chắp hai tay lên ngực xá ba xá, cúi đầu niệm những câu thần chú ngắn gọn, bí hiểm. Trong nhà đứa nhỏ chợt thấy một chén chung động đậy rồi rớt xuống đất. Nó còn đang kinh tâm tán đởm thì bên kia chị nó vụt la lớn :
- Coi kìa em ! Coi kìa…
Nó ngó theo ngón tay chỉ. Chén chung bên ngón chân kia cũng động đậy, ngừng lại một chút rồi lay mạnh rớt xuống đất lăn lóc. Người đàn bà chợt thở khì một tiếng dài, nói ú ớ... Hai đứa nhỏ té ngửa, bò càng, đoạn lồm cồm nhỏm dậy dợm bỏ chạy. Từ phía sau nhà, Lão Thần y khoan thai bước ra :
- Hai con chớ sợ, má con sống lại rồi đó !
Dừng một chút, Lão trầm trầm nói tiếp :
- Má con sẽ còn sống lâu hơn ba nữa.
Người đàn bà trở mình thều thào ;
- Khát… Khát nước quá !... Cho tui miếng nước…
Cô gái hoàn hồn chạy ra nhà sau múc chén nước mưa trong lu bưng lên, tính đỡ má dậy cho uống. Lão Thần y đưa tay cản lại :
- Khoan ! Con cho uống như vậy má con sẽ mắc nghẹn. Má con hồn vừa nhập thể nên còn yếu lắm.
Lão ngắt một cái đuôi trầu chấm nước lên đôi môi khô queo của vợ mình. Người đàn bà chắp chắp miệng. Lão nhễu thêm vài giọt lên miệng. Người đàn bà đã bắt đầu biết nuốt, trái cổ nhúc nhích. Hai đứa nhỏ mừng quýnh buột miệng la lên :
- Má sống lại rồi ! Má sống lại rồi !
Hai đứa ôm lấy má khóc sướt mướt. Lão Thần y lên tiếng :
- Má con còn mệt lắm. Hãy để cho má con ngủ tiếp cho lại sức.
Người đàn bà sống lại ngủ liên tiếp ba ngày ba đêm. Cô gái túc trực đổ nước cơm và thuốc vào miệng má mình. Lão Thần y thỉnh thoảng bấm ên cổ tay vợ mình để chẩn mạch. Mạch mỗi lúc một mạnh thêm lên và đều hơn. Lão rất ung dung, không lộ một chút gì lo lắng. Qua ngày thứ tư, bà má đã ngồi dậy được và nói lại được như thường. Cô gái tò mò hỏi má mình đã thấy được những chuyện gì trong mấy ngày vừa qua, nhứt là trong lúc bà « chết ».
Bà nói bà nằm chiêm bao thấy mình xuất hồn. Sau khi xuất ra, hồn đứng ngó xác mình nắm nuối, quyến luyến, xót thương đứa con trai đang ôm xác má mình mà khóc kể. Bỗng có hai con quỉ sứ mặt xanh nanh nhọn xông tới lôi bà đi, nói có Diêm vương đòi bà xuống hầu. Bà bịn rịn con mình, nhưng hai con quỉ sứ bức bách lôi xểnh bà đi. Bà đi qua nhiều cửa địa ngục, nhìn bên trong thấy lũ ma vương đầu trâu mặt ngựa cầm chỉa đứng canh gác bọn quỉ đói đầu lớn tợ trâu, bụng to tợ trống, cổ nhỏ tợ kim đang bốc đồ mà ăn, nhưng khi đút vào miệng đồ ăn vụt biến thành than lửa. Bà lại đi qua nhiều cây cầu cao chót vót, thăm thẳm bên dưới có tiếng rên la vọng lên, rắn rít bò lểnh nghểnh quấn lấy bọn ma bị xiềng xích, đứa ngồi trên bàn chông, đứa đang bị cắt lưỡi, đứa đang lặn ngụp trong chảo dầu sôi sùng sục.
Tới cửa thứ chín bà được đưa vào yết kiến Diêm vương. Vị này ngồi trên một ngôi trượng quá cao, ngó không thấy mặt. Ông quát quỉ sứ đem sổ Bộ đời ra coi. Vị giữ sổ Bộ đời tra cứu rất lâu, trình lại chỉ thấy tên bà trong Bộ sinh mà không thấy ghi trong Bộ tử. Diêm vương khiển trách bọn quỉ vô thường đã bắt lầm người và dạy phải mau mau đem bà trả về dương thế. Ông căn dặn bà khi ra tới cổng chót đừng có ăn « cháo lú ». Nếu không, khi trở lại trần gian bà sẽ mất hết ba hồn chín vía, và quên hết mọi chuyện trong dĩ vãng. Và quan trọng nhứt là có một điều bà đã thấy nhưng cấm tuyệt không được nói ra. Nói ra, bà sẽ ngã chết liền tức khắc. Chỉ có thể trối trăn lại trước khi chết. Bà dập đầu lạy tạ Diêm vương xin tuân lệnh, rồi theo bọn quỉ sứ dẫn đường trở về dương thế. Tới cổng chót có quán cháo lú. Tuy đói lắm nhưng bà không ăn. Có nhiều người ăn xong trở nên lú lẫn hóa thành con nít.
Câu chuyện má mình thuật lại có vẻ hoang đường, hầu hết giống như những điều trong kinh Phật đã hằng nói đến. Tuy nhiên, cô gái cũng tin chắc rằng âm cảnh thiệt sự đúng như lời má cô kể lại, không một chút nghi nan. Tuy vậy, còn cái điều « mật ước » giữa má cô và Diêm vương cứ khiến cô còn thắc mắc hoài. Nhưng điều này dính liền với mạng sống của má mình nên cô không dám hỏi thêm. Cô ao ước tới cái ngày nào má mình hấp hối, cô sẽ có mặt ở bên cạnh để nghe lời trăn trối và biết rõ được điều « mật ước » sinh tử đó từ miệng má mình, trước khi bà trút hơi thở cuối cùng.
Kiệt Tấn
