có những điều không nói ra, chỉ ghi lại...
pn

Thứ Bảy, tháng 2 25, 2017

Niềm vui





Nhạc: Antonio Carlos Jobim
Lời: Vinícius de Moraes
Lời Việt: Nguyễn Thảo & Lê Vũ
Trình bày: Lê Vũ
Hòa âm & phối khí: Lê Vũ

Photo & graphics: MarcMarc
LeVuMusic Studio




Niềm Vui

Buồn đau xót xa không rời
Hạnh phúc một thoáng rồi thôi
Như chút sương đêm trên nụ hoa mới chớm
Thoáng long lanh âm thầm trong nắng ban mai tươi hồng
Chợt đâu cơn gió rét sương nhẹ nhàng run trên cánh hoa
Rồi rớt rơi trong quạnh vắng như bao lệ tình

Niềm vui cho những người lầm than có đâu được bao lâu
Là hạnh phúc hão huyền giống trò hóa trang
Quanh năm chìm trong bôn ba
Bao nhiêu điều luôn cưu mang
Để cố sao cho được vui sống phút giây thần tiên ta luôn hoài trông mong
Dẫu rằng ai cũng biết sẽ không bao giờ lâu đâu
Là sẽ đến khi tàn những giấc mơ huy hoàng

Buồn đau xót xa không rời
Hạnh phúc một thoáng rồi thôi
Ôi như cánh lông chim nhẹ nhàng theo gió cuốn
Vút lên (cao) giữa trời xanh biếc như mây phiêu bồng
Nhẹ trong gió mới sớm
Nhưng rồi làm sao mãi bay cao
Vì sẽ có khi ngọn gió im hơi trong đời



A Felicidade

Tristeza nao tem fim
Felicidade sim
A felicidade e como gota
De orvalho numa petala de flor
Brilha tranquila
Depois de leve oscila
E cai como uma lagrima de amor

A felicidade do pobre parece
a grande ilusao do carnavao
A gente trabalha
O ano intero
Por um momento de sonho
Pra fazer a fantasia
De rei ou de pirata ou jardineira
Pra tudo se acabar na quarta feira

Tristeza nao tem fim
Felicidade sim
A felicidade a como a pluma
Que o vento vai levando pelo ar
Voa tao leve
Mas tem a vida breve
Precisa que haja vento sem parar




NT: Tôi rất yêu nhạc của Antônio Jobim, và nhất là điệu bossa nova mơn trớn như vuốt ve. Trong những nhạc phẩm này, rất nhiều bài đã được dịch ra tiếng Anh, và cũng như được ghi âm bởi nhiều ca sĩ. Ngoại trừ bài A Felicidade. Tôi không hiểu vì lý do gì. Gần đây, tôi mới được nghe Diana Panton và Karrin Allyson trình bày lời Bồ Đào Nha và một đoạn ngắn tiếng Anh. Tôi cũng có nghe một ghi nhận (trên mạng) là có nhiều nhạc phẩm không nên dịch sang Anh Ngữ, và A Felicidade là một.

Tôi nghĩ: bài nhạc hay quá. Chẳng lẽ không có cách nào mang vào ngôn ngữ của mình sao? Phải ráng. Và phải đành dịch từ nguyên tác tiếng BĐN. Lúc dịch, có một đoạn tôi cảm thấy bất ổn vì ý tưởng và cả hình tượng không có vẻ ăn nhậu gì với toàn bài. Nhưng tôn trọng “bản chính”, tôi vẫn giữ nguyên như thế và gửi cho bạn. Vài ngày sau, bạn điện thư cho tôi. Bạn kiếm ra tờ nhạc, và có một phần tôi dịch không có trong nguyên tác. Tôi thở phào: Hèn chi. 


LV: Tôi có một lỗi lầm lớn khi thực hiện nhạc phẩm này: Tôi chỉ dựa vào trí nhớ của mình về giai điệu này và cuốn Antonio Carlos Jobim Anthropology để giàn dựng bài. Hoàn toàn không nghe những cách chơi trước. Đến khi làm xong, hí hửng cho bạn nghe, bạn phán cho một câu: "Nghe giống như trong phòng trà, không giống như tao nghĩ..." (?). Làm tôi cũng hơi cụt hứng. Sau đó tôi mới tìm nghe những phiên bản nổi tiếng đã chơi từ trước thì mới vỡ ra là mình đã chơi bài này trong theo một phong cách hoàn toàn khác!

Tuy nhiên nghe đi nghe lại, nghĩ tới nghĩ lui, tôi cho rằng cách chơi nhẹ nhàng của tôi cũng là một thí dụ điển hình của cách nghe nhạc khác nhau giữa các dân tộc. Tôi với máu Việt chính thống đã vô tình biến nhạc phẩm này thành một bài mùi mẫn, thuận tai cho người nghe nhạc Việt hơn. Trong khi đó trình bày theo phong cách Ba Tây thì lại dồn dập, thôi thúc, thật tiêu biểu cho giòng nhạc samba/bossa nova nổi tiếng của dân tộc này. Ngoài việc đàn đánh quá nhanh khó thực hiện, những câu hát phải thật nhanh với những nốt nhạc nối tiếp nhau trong những nhịp chõi dồn dập như trong bài này thì rõ là một thử thách tôi khó vượt qua được. Tuy nhiên tôi cũng dàn dựng lại nhạc phẩm này theo 3 tempo khác nhau để hy vọng là phần nào đó giới thiệu đến người nghe giai điệu đặc biệt này.


NT: Tôi phải cảm ơn một người bạn là nhạc sĩ Ngô Minh Trí đã ân cần giới thiệu tên tuổi ông Jobim với tôi khoảng mười năm trước đây. Mặc dù trước đó tôi đã có nghe nhạc của ông, nhưng chưa bao giờ biết đến tên của người đã dẫn đầu trào lưu nhạc Jazz của xứ Ba-Tây này.


LV: Tôi thì phải cảm ơn bạn đã mở ra một chân trời mới cho tôi qua giòng nhạc Jobim. Tôi thật thưởng thức nét nhạc vô tiền khoáng hậu của người nhạc sĩ kỳ tài này.